Dyrektywa omnibus

Od 1 stycznia 2023 obowiązują zmiany w prawie konsumenckim. Mowa przede wszystkim o wprowadzonych trzech dyrektywach unijnych: towarowej, cyfrowej i omnibus. Dyrektywa Omnibus jest przede wszystkim związana z nałożeniem na prowadzących działalność przedsiębiorców nowych obowiązków. Chodzi przede wszystkim o osoby, które zawierają kontrakty czy umowy z konsumentami. Warto skupić się na tym, jakie zmiany przyniosła za sobą dyrektywa omnibus w Polsce. 

Dyrektywa omnibus od kiedy obowiązuje?

O wprowadzonych przez Unię Europejską trzech dyrektywach słyszy się już od dłuższego czasu. Nie wszyscy jednak wiedzą, że Dyrektywa Omnibus obowiązuje już od początku tego roku. Weszła w życie 1 stycznia 2023 r., wprowadzając liczne zmiany, które warto zapoznać, jeśli jest się przedsiębiorcą. 

Dyrektywa omnibus – co to jest?

Jeśli chodzi o nowe przepisy Dyrektywa Omnibus, Polska przyjęła je w pełni dopiero na początku 2023 r. Mimo, że weszła w życie 7 stycznia 2020 r., a państwa członkowskie Unii były zobowiązane do implikacji, w Polsce weszła do przepisów krajowych w listopadzie 2021 r., a w życie weszła 1 stycznia 2023 r. 

Czego dotyczy Dyrektywa Omnibus? Przede wszystkim są to nowe przepisy dotyczące umów zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami. 

Mogą to być umowy:

• sprzedaży towarów (również towarów z elementami cyfrowymi),
• świadczenia usług finansowych (umowy zawarte podczas pokazów),
• świadczenia usług zdrowotnych. 

Jednocześnie zakup towarów czy świadczenie usług musi odbyć się po 1 stycznia 2023 r., aby przepisy ich dotyczyły. 

Jeśli chodzi o kwestię jaką jest, Dyrektywa Omnibus, ustawa wprowadziła takie zmiany jak:

• Dyrektywa Omnibus ecommerce: konieczność umożliwienia szybkiego kontaktu konsumentom przez sklepy internetowe: muszą podać one do informacji jawnej numer telefonu i adres e-mail. 
• Sprzedaż przez osoby trzecie. Dyrektywa Omnibus OLX i inne tego typu platformy: obowiązek poinformowania konsumenta w sposób zrozumiały o oferowaniu przez osobę trzecią towarów lub usług na danej platformie.
• Dyrektywa Omnibus, opinie o produktach: w przypadku platform, które udostępniają możliwość dodania opinii przez klientów: niezbędne jest poinformowanie czytelników o tym, czy oceny pochodzą od konsumentów, którzy nabywali dany produkt. 
• Zmiany dotyczące obniżek cen w sklepach: obowiązek zawierania informacji o ostatniej najniższej cenie towaru w ciągu ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem nowej promocji. Nie jest istotne, czy klient dokonuje tradycyjnego zakupu, czy są to zakupy na raty. 

Wszystkie te zasady oczywiście dotyczą sytuacji, które mają miejsce po 1 stycznia 2023 r. 

Co ważne, są wyjątki od powyższych zasad, np. dotyczące produktów z krótką datą przydatności. Oznacza to, że w przypadku kończącego się terminu ważności czy towarów z krótką datą przydatności do użytku, nie jest konieczne podawanie najniższej ceny z ostatnich 30 dni. To samo dotyczy nowości w sklepach. 

Dyrektywa Omnibus. Ustawa ujednolicająca rynek państw UE

Warto zwrócić uwagę na przepisy dotyczące ujednolicenia rynków w państwach należących do Unii Europejskiej. Zmiany dotyczą przede wszystkim kwestii różnic związanych z produktami danej marki. Produkty poszczególnych markę nie mogą bowiem różnić się w istotny sposób, w zależności od krajów, w jakich są sprzedawane. Istnieje jednak pewnie wyjątek dotyczący towarów sezonowych. Najważniejsze jest to, aby zaistniała różnica nie była ukrywana, a konsument mógł łatwo ją zauważyć. 

Nowe definicje wprowadzone przez Dyrektywę Omnibus

Dyrektywa Omnibus reguluje również przepisy, które wprowadzają nowe definicje. Są to:

• Internetowa platforma handlowa: usługa korzystająca z oprogramowania, strony internetowej, części strony internetowej lub aplikacji mobilnej, obsługiwanych przez przedsiębiorcę lub podmioty w jego imieniu. Umożliwiają konsumentom zawieranie umów na odległość (online) z innymi przedsiębiorstwami lub konsumentami. 
• Dostawca internetowej platformy handlowej: przedsiębiorca umożliwiający korzystanie z oprogramowania, strony internetowej, jej części lub aplikacji, obsługuje je lub dostarcza. Umożliwiają konsumentom w ramach internetowej platformy handlowej zawiera umów na odległość (online) z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami. 
• Produkt: towar lub usługa, w tym również nieruchomości, usługi i treści cyfrowej, a także prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych. 

Nowe definicje wprowadzone na podstawie omnibus skutkują koniecznością modyfikacji regulaminów sklepów internetowych. Można rozszerzyć go o nowe definicje lub zmienić dotychczasowe na aktualne. Informacje o umieszczaniu opinii można umieścić na stronie internetowej, aby były one widoczne dla odwiedzających. Mogą także być zawarte w regulaminie sklepu internetowego. Co ważne, obowiązek poinformowania o dotychczasowej najniższej cenie produktu w ciągu ostatnich 30 dni nie dotyczy zmian w regulaminie. Obniżona cena musi być umieszczona obok produktu na platformie zakupowej. 

Dyrektywa Omnibus – jakie konsekwencje niesie nieprzestrzeganie przepisów?

Nowe przepisy chronią przede wszystkim konsumentów, a wprowadziły liczne ograniczenia na przedsiębiorców. Może więc wydawać się, że niektórzy będą chcieli omijać obowiązujące zmiany szerokim łukiem. Warto jednak wiedzieć, że wiąże się to z poważnymi konsekwencjami. Nieprzestrzeganie aktualnych przepisów, które pociąga za sobą Dyrektywa Omnibus, może skutkować nałożeniem kary pieniężnej. Może ona wynosić nawet 10% obrotu z poprzedniego roku. Jeśli przedsiębiorca trzykrotnie naruszy obowiązki w ciągu roku i „złamie” przepisy, może otrzymać karę nawet w kwocie 40 tysięcy złotych. 

Dodatkowo w przypadku gdy opinie o produktach okażą się fałszywe, użytkownik sklepu internetowe może ubiegać się o unieważnienie umowy lub obniżenie ceny. 

Kary będą nakładane przez wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej. 

Dyrektywa Omnibus – podsumowanie 

Jeśli jesteś przedsiębiorcą, pamiętaj o przestrzeganiu nowych zasad dotyczących:

1. Podawaniu na swojej witrynie/sklepie internetowym informacji o siedzibie firmy oraz udostępnieniu danych kontaktowych — adresu e-mail i numeru telefonu. 
2. Jeśli umożliwiasz dodawanie opinii o produktach na swojej stronie, musisz zapewnić, że udostępnione oceny są wystawione wyłącznie przez klientów, którzy kupili dany produkt lub używali go. Zasada ta nie dotyczy opinii dodanych przed 1 stycznia 2023 r. 
3. Jeśli jesteś dostawcą platformy online, musisz podać informacje, czy podmioty trzecie oferujące produkty na platformie są przedsiębiorcami czy osobami prywatnymi. 
4. W przypadku obniżek, musisz podać najniższą cenę danego produktu, która obowiązywała w ciągu ostatnich 30 dni. Jeśli towar jest w sprzedaży krócej niż 30 dni, należy poinformować o najniższej cenie obowiązującej w tym czasie. 
5. Jeśli w swoim sklepie internetowym korzystasz z automatyzacji podejmowania decyzji, wobec której są regulowane ceny, należy podać jasną i zrozumiałą informację na ten temat.