Lichwa najbardziej jest kojarzona z pożyczkami i tak też jest w praktyce, że dotyczy sytuacji z ich udzielaniem. Niestety, pomimo wielu regulacji prawnych, lichwa zdarza się nadal nierzadko, dlatego warto poznać wszystkie szczegóły dotyczące tego terminu.
SPIS TREŚCI
Lichwa – co to takiego?
Z pewnością wiele z nas słyszało kiedyś termin „lichwa”. Co to jest i jakich sytuacji dotyczy? Warto poznać te kwestie, bowiem lichwa w polskim prawie jest zabroniona i karana naprawdę surowo, ale łatwo się na nią natknąć.
Lichwa to proces związany z udzielaniem wysoko oprocentowanych zobowiązań, których spłata bardzo często jest obarczona sporymi kosztami pożyczki. Lichwa wiąże się z naliczaniem wysokich prowizji i obowiązkowych kosztów dodatkowych, z których nie można zrezygnować, ani raczej zamienić na nic innego. W ten sposób mamy do czynienia z nieuczciwym wzbogacaniem się pożyczkodawcy, który wręcz żeruje na słabszej stronie, poszukującej pożyczki pozabankowej, naciągając ją na horrendalne koszty.
Jeśli chodzi o chwilówki, lichwa najczęściej dotyczy przypadku, gdy po pomoc finansową zgłaszają się osoby w naprawdę ciężkiej sytuacji. W większości są to klienci bez zdolności kredytowej, bezrobotni, zadłużeni, ze złym BIK-iem, a nawet z egzekucją. Niekiedy też w taką formę oszustwa dają się wciągnąć również osoby, u których pojawiły się nagłe wydatki, związane z potrzebą leczenia, odbudową domu, czy też spłaty zaległości, które ciążą nad zadłużonym. Niestety w ten sposób wpadają w ogromną spiralę, zadłużając się po raz kolejny, na dodatek na naprawdę kosztownych warunkach.
Lichwa w polskim prawie
Lichwa w polskim prawie jest traktowana jako przestępstwo i podlega przepisom Kodeksu karnego. Art 304 kk wskazuje: „kto wyzyskując przymusowe położenie innej osoby fizycznej, prawnej, albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, zawiera z nią umowę, nakładając na nią obowiązek świadczenia niewspółmiernego ze świadczeniem wzajemnym, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.
Warto także wytłumaczyć tutaj, co oznacza „przymusowe położenie”. Termin ten ma związek z sytuacją, w której pożyczkobiorca nie ma możliwości zawarcia umowy na dogodnych warunkach, a korzyści dotyczą tylko jednej strony, udzielającej środków. Przymusowe położenie może być wywołane np. z powodu wspomnianych wcześniej okoliczności dotyczących pilnego leczenia czy klęski żywiołowej.
Od ilu procent Lichwa?
Nie każdą pożyczkę, która jest udzielana z większymi niż standardowo kosztami, należy traktować jako lichwę. Bowiem wiele zobowiązań dostępnych na rynku ma właśnie takie warunki ze względu na wysokie ryzyko, jakie ponoszą. W sytuacji gdy po pomoc zgłaszają się osoby bez stałego zatrudnienia czy posiadające już jakieś długi, pożyczkodawcy muszą w jakiś sposób zmniejszyć ryzyko ich niewypłacalności, a więc ryzyko bycia stratnym. Robią to np. poprzez zabezpieczenia pożyczek czy właśnie oferując wyżej oprocentowane zobowiązania, których niekoniecznie dotyczy lichwa. Od ilu procent można mówić, że ma miejsce lichwa pożyczki?
Warto przeanalizować tu Ustawę antylichwiarską, która wskazuje, kiedy można spodziewać się, że to lichwa. Ile procent kosztów będzie dotyczyło takiej sytuacji?:
Wysokość maksymalnych kosztów pozaodsetkowych nie może przekroczyć 5% kwoty pożyczek (udzielanych na 30 dni) lub do 20% (przy pożyczkach z dłuższym czasem spłaty).
Ponadto, maksymalne oprocentowanie pożyczek w stosunku rocznym nie może przekroczyć czterokrotności stopy lombardowej Narodowego Banku Polskiego.
Pożyczki a lichwa
Standardowe pożyczki na procent nie będą miały nic wspólnego z lichwą, nawet jeśli są udzielane pozabankowo. Owszem, zazwyczaj takie produkty są bardziej kosztowne, jednak koszty te nie osiągają aż tak kolosalnych rozmiarów.
Nieco większe ryzyko może być w przypadku takich produktów jak chwilówki. Lichwa dotyczy zazwyczaj tych udzielanych przez internet, poprzez uproszczone procedury, ale nie są to nigdy produkty kojarzonych firm, umieszczanych jawnie w rankingach. Należy dokładnie analizować wszystkie warunki, zanim zdecydujemy się na podpisanie umowy z innego źródła. Jeśli koszty są naprawdę wysokie, np. osiągają kilkaset procent w skali roku, powinna zapalić się czerwona lampka.
Będąc w trudnej warto korzystać z wiarygodnych firm, w których dostępna jest pożyczka, przeanalizować opinie i nigdy nie decydować w ciemno. Wielu pożyczkodawców oferuje nawet darmowe zobowiązania dla pierwszych klientów. Najczęściej są one krótkoterminowe, ale mogą stanowić chwilowe wsparcie przy niesprzyjających okolicznościach. Na pewno bezpieczne będzie korzystanie ze sprawdzonych pożyczkodawców.
Lichwa mieszkaniowa
Lichwa pożyczki to najczęstsze zjawisko, ale nie jedyne. Bowiem istnieją inne rodzaje lichwy, z którymi można mieć do czynienia realnie. Przykładem jest lichwa mieszkaniowa, która dotyczy wyłudzenia nieruchomości.
Lichwa mieszkaniowa dotyczy dość specyficznych sytuacji. Mając z nią do czynienia, możesz mieć wrażenie, że trafiłeś na poszczególne oferty poniekąd przypadkowo, a z drugiej strony z jakiegoś powodu pojawiły się one na Twoim ekranie. Lichwa nie zawsze musi być nachalna (ale może), niekiedy zdarza się że natkniesz się na oferty klikając w reklamy na jakichś stronach czy wyskakujące nagle okienka przy poszukiwaniu czegoś w wyszukiwarce. Często są to jednak maile, i te w dużej mierze mogą już być dość natarczywą formą nakłaniania Cię do skorzystania z nieuczciwej oferty.
Ale tak w zasadzie o co chodzi z wyłudzaniem mieszkań? Jak to przebiega? Warto tutaj przytoczyć sytuację, która najlepiej to zobrazuje:
Załóżmy, że potrzebujesz pilnie pieniędzy na jakiś nagły wydatek. Nie masz zdolności kredytowej, albo spłacasz już kredyt i bank nie da Ci drugiego. Szukasz ofert pożyczki, otrzymujesz maile z ofertami albo wyskakują Ci zachęcające reklamy. Widzisz, nie musisz nawet zbyt wiele robić, kilka kliknięć i pieniądze wpłyną na konto. Niestety przy ofercie nie ma szczegółów dotyczących kosztów. Nie wiadomo za bardzo, ile kosztuje taka pożyczka. Nie możesz sprawdzić wysokości RRSO, nie wiesz, jak wygląda reprezentatywny przykład (a jest on naprawdę ważny), czy nie możesz znaleźć w ogóle szczegółowych warunków spłaty.
Umowa takiej oferty będzie zawierała skomplikowane zapisy i oczywiście ukryte oszustwa, których dotyczy właśnie lichwa mieszkaniowa z zabezpieczeniem hipotecznym. Możesz nawet stracić swoją nieruchomość, podpisując pochopnie umowę.
Przykład wygląda dość jasno, ale w rzeczywistości wszystko jest skomplikowane i niekiedy przeprowadzone tak, że możesz nie zdawać sobie sprawy, że zostaniesz oszukany. Dlatego też na lichwę wciąż nabiera się tak wiele osób. Można w ten sposób nie tylko wysoko się zadłużyć, ale pozbyć się dorobku życiowego. Jak widać, korzystanie ze sprawdzonych ofert pożyczek to nie żart, bowiem tylko one mogą zapewnić Ci pełne bezpieczeństwo.
Dodatkowe źródła:
https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/nowe-prawo-w-walce-z-lichwa2
https://malopolska.policja.gov.pl/krk/aktualnosci/aktualnosci/887,Pozyczki-na-wysoki-procent.html
