Program Mieszkanie na Start

Mieszkanie na start to kolejny program rządowy, który ma na celu umożliwić młodym osobom zakup lokum mieszkalnego na kredyt. Interesuje Cię ten program wsparcia i chcesz zostać jego beneficjentem? Sprawdź warunki, które musisz spełnić oraz szczegółowe dane odnoszące się do wartości udzielonego wsparcia przez rząd.

Jak wygląda Mieszkanie na Start w 2024 roku?

Program Mieszkanie na Start wszedł w życie wraz z początkiem 2019 roku przez ustawę z dnia 20 lipca 2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania. Od rozpoczęcia udzielania rządowego wsparcia minęło już kilka lat, a ustawa przeszła już parę nowelizacji przez co zasady i kryteria przyznawania dotacji uległy modyfikacji.

Zacznijmy od najważniejszej informacji. Mieszkanie na start – na czym polega program? Jest to bezzwrotne dofinansowanie czynszu najemcy będącemu stroną umowy najmu albo podnajmu mieszkania. Wnioskodawca musi spełnić określone kryteria, m.in. dochodowe, czy dotyczące prawa własności do nieruchomości. Ponadto najemca musi być pierwszym użytkownikiem mieszkania po zakończeniu inwestycji mieszkaniowej – tak więc wsparciem objęte są nowe lub odnowione nieruchomości od inwestorów. Program jest finansowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego z Funduszu Dopłat, a za przyjmowanie i ocenę wniosków na podstawie kryteriów ustalonych w ustawie odpowiedzialne są rady gmin.

Cel dofinansowania do najmu mieszkania

W dzisiejszych czasach dla przeciętnego Polaka zakup na własność mieszkania jest w praktyce nieosiągalny. Spowodowane jest to nie tylko drastycznie rosnącymi cenami na rynku nieruchomości, ale także galopującą inflacją i nowymi podatkami, które sprawiają że koszty życia rosną. Mieszkanie na kredyt jest trudne do uzyskania dla większości Polaków, którzy nie posiadają wystarczającej zdolności kredytowej. Ponadto cenę za nieruchomość zwiększył podatek od kupna mieszkania, co sprawia, że trzeba uzyskać większą sumę na sfinansowanie wymarzonego lokum.

Rząd w odpowiedzi na potrzeby mieszkaniowe Polaków wprowadził Program Mieszkanie na Start. Celem programu jest udzielenie pomocy finansowej osobom o umiarkowanych i niższych dochodach, a w szczególności ludziom młodym, seniorom, rodzinom z dziećmi oraz osobom z niepełnosprawnością w spłacie czynszu najmu mieszkania przez dłuższy okres czasu.

Wcześniejsza edycja Mieszkania na Start – co się zmieniło?

Ogólne zasady funkcjonowania programu nie zmieniły się. Jednakże modyfikacji uległy warunki stanowiące, kto może dostać Mieszkanie na Start. Przede wszystkim już w 2019 r. zwiększył się górny limit średniego miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego. W pierwotnej wersji limit dla jednoosobowego gospodarstwa wynosił 60%, a dla pozostałych gospodarstw  zwiększał się o 30 punktów procentowych na każdą kolejną osobę. Obecnie limit dochody został podniesiony i wynosi 100% dla jednoosobowego gospodarstwa, a dla pozostałych gospodarstwa zwiększa się o 40% na każdą kolejną osobę. Od 2021 roku wsparciem objęte jest nie tylko najmowanie, ale też podnajmowanie mieszkania.

Jednakże wyżej wymienione zmiany mają raczej charakter kosmetyczny i doprecyzowujący pewne kwestie, tak więc Mieszkanie na Start 2024 funkcjonuje na podobnych zasadach, co w poprzednich latach.

Mieszkanie na Start – dla kogo?

Zastanawiasz się, jakie warunki trzeba spełnić, aby przystąpić do programu? O dofinansowanie czynszu mogą starać się obywatele polscy, zamieszkujący na terytorium Polski. Możliwość uzyskania wsparcia finansowego mają także cudzoziemcy, którzy spełniają określone w ustawie warunki.

Uprawniony obywatel lub cudzoziemiec w dniu złożenia wniosku nie może być:

• właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego,
• osobą, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (w całości lub części),
• właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli w sytuacji zniesienia współwłasności uzyskałby na własność co najmniej jeden lokal mieszkalny.

Ponadto uprawniony podmiot w okresie uzyskiwania dopłat musi nadal spełniać wyżej wymienione warunki. Oprócz tego nie może być najemcą lokalu mieszkalnego będącego w zasobach gminy, z wyjątkiem mieszkania utworzonego przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego. ​​Nie może posiadać spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, którego przedmiotem jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny.

Ale to nie wszystko. Dofinansowanie może być uzyskane, jeżeli miesięczny dochód gospodarstwa domowego nie przekracza:

• 100% – dla gospodarstw domowych jednoosobowych,
• 100% zwiększonego o 40 punktów procentowych za każdą kolejną osobę – w pozostałych gospodarstwach.
  • przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ostatnio ogłoszonego przez GUS.

Aby wnioskować o dopłatę, najemca jest zobowiązany najpierw zawrzeć umowę w sprawie wynajmu mieszkania z inwestorem, który zdecydował się na realizację inwestycji mieszkaniowej na podstawie umowy z gminą. Najmowane mieszkanie musi spełnić następujące warunki:

• jest oddane do użytku w wyniku inwestycji mieszkaniowej wykonanej przez podmiot, który zawarł umowę w sprawie współpracy z gminą bądź spółką gmina – musi to być nieruchomość nowo wybudowana lub przebudowana,
•  jest wynajmowane w formule “lokal za grunt”,
• jest wynajmowane przez społeczną agencję SAN,
• jest wynajmowane po raz pierwszy (pierwsze zasiedlenie) w terminie 24 miesięcy od dnia zakończenia inwestycji mieszkaniowej (warunek ten nie dotyczy mieszkań wynajmowanych w formule „lokal za grunt” oraz przez społeczne agencje najmu „SAN”),
• jeśli nie upłynął jeszcze termin stosowania dopłat (20 lat od zakończenia inwestycji mieszkaniowej).

Czy program Mieszkanie na Start przysługuje też cudzoziemcom?

Tak, cudzoziemcy mogą korzystać z dopłat do czynszu na takich samych zasadach jak obywatele Polski. Jednakże, aby móc w ogóle zakwalifikować się do programu muszą spełniają określone warunki:

• posiadanie prawa pobytu lub prawa stałego pobytu na terenie Polski oraz będącym:
  • obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
  • obywatelem państwa członkowskiego EFTA,
  • obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej,
  •  członkiem rodziny wyżej wymienionych osób.
• przebywanie na terenie Polski na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy,
• posiadanie karty pobytu z adnotacją “dostęp do rynku pracy” (nie dotyczy to cudzoziemców, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, cudzoziemców przyjętych w celu podjęcia studiów lub pracy sezonowej oraz tych, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy.

Na jak długo przyznawana jest dopłata na wynajem mieszkania?

Na jaką wysokość dopłaty można liczyć po otrzymaniu pozytywnej decyzji na otrzymanie dofinansowania na najem mieszkania? Jeśli nie zmieni się Twoja sytuacja dochodowa lub majątkowa w sposób wykluczający Cię z grona uprawnionych ze wsparcia, to możesz liczyć na dopłatę przez okres do 15 lat.

Na jaką wysokość wsparcia z Mieszkania na Start mogą liczyć uczestnicy programu?

Na jaką wysokość dopłaty można liczyć ze strony BGK? Jest to uzależnione od lokalizacji oraz wielkości gospodarstwa domowego. Miesięczna wysokość dopłaty jest równa 1/12 kwoty iloczynu średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych obowiązującego w dniu złożenia wniosku o dopłaty w gminie, na terenie której położone jest mieszkanie, powierzchni normatywnej mieszkania (w skrócie W) oraz współczynnika dopłaty wynoszącego 1,8%.

Warto wiedzieć, że średni wskaźnik przeliczeniowy kosztu odtworzenia 1m2 jest regularnie aktualizowany w komunikacie Banku Gospodarstwa Domowego. Ten wskaźnik będzie się różnił w zależności od gminy, w której położona jest nieruchomość.

Powierzchnia normatywna mieszkania, wynosi 20 m2 w przypadku gospodarstw domowych jednoosobowych i ulega zwiększeniu o 15 m2 dla każdej dodatkowej osoby w gospodarstwie domowym. Jednakże powierzchnia normatywna nie może być większa od powierzchni użytkowej.

Miesięczna wysokość dopłaty jest obliczana na podstawie wzoru:

koszt odtworzenia 1 m² (WO) x pow. normatywna x 1,8% / 12

Przykładowa wysokość dopłat w danych miastach

Mieszkanie na Start Wrocław:

• WO: 6 667,50 zł
• Miesięczna wysokość dopłaty za 1 m2: 10,00 zł
• Maksymalna wysokość dopłat ze względu na wielkość gospodarstwa domowego:
  • 1 os: 200 zł
  • 2 os: 350 zł
  • 4 os: 650 zł
  • 6 os: 950 zł

Mieszkanie na Start Warszawa:

• WO: 7 702,01 zł
• Miesięczna wysokość dopłaty za 1 m2 (w zł): 11,55 zł
• Maksymalna wysokość dopłat ze względu na wielkość gospodarstwa domowego (w zł)
  • 1 os: 231 zł
  • 2 os: 404 zł
  • 4 os: 751 zł
  • 6 os: 1098 zł

Mieszkanie na Start Gdańsk:

• WO: 7 288,50 zł
• Miesięczna wysokość dopłaty za 1 m2: 10,93 zł
• Maksymalna wysokość dopłat ze względu na wielkość gospodarstwa domowego (w zł)
  • 1 os: 219 zł
  • 2 os: 383 zł
  • 4 os: 711 zł
  • 6 os: 1039 zł

W jaki sposób wypłacana jest dopłata z Mieszkania na Start?

Dofinansowanie przekazywane jest w formie bezgotówkowej. Najemca uiszcza wynajmującemu czynsz w kwocie pomniejszonej o otrzymaną dopłatę. Natomiast dopłata jest wypłacana bezpośrednio przez gminę na konto wynajmującego w imieniu najemcy w terminie 5 dni od otrzymania środków z Funduszu Dopłat.

Mieszkanie na start – w jakich gminach będzie dostępny program?

Warto zaznaczyć, że tylko w niektórych gminach działa program Mieszkanie na Start. Dopłaty mogą zostać udzielone, jeżeli w związku z inwestycją mieszkaniową została zawarta umowa między inwestorem realizującym tę inwestycję. Gmina właściwa ze względu na miejsce położenia mieszkań występuje do BGK z wnioskiem o zawarcie umowy w sprawie stosowania dopłat.

Bank Gospodarstwa Krajowego udostępnia listę gmin, które zawarły z Bankiem umowę w sprawie stosowania dopłat, według stanu na początek każdego miesiąc.

Mieszkanie na start lista gmin:

• Wrocław
• Bydgoszcz
• Toruń
• Lublin
• Gorzów Wielkopolski
• Zielona Góra
• Łódź,
• Kraków
• Warszawa
• Opole
• Rzeszów
• Białystok
• Katowice
• Gdańsk
• Kielce
• Olsztyn
• Poznań
• Szczecin.

Jak uzyskać dofinansowanie do mieszkania krok po kroku?

Sam proces starania się o uzyskanie wsparcia z programu mieszkaniowego można podzielić na kilka kroków. Znacznie ułatwi Ci to wnioskowanie o pomoc rządową, a jednocześnie zaoszczędzi Ci zbędnych utrudnień.

• Zapoznaj się z listą gminą, które biorą udział w programie.
• Jeśli gmina uczestniczy w programie, skontaktuj się z urzędem gminy i dowiedz się, czy istnieją jeszcze wolne mieszkania (nabór wniosków może być prowadzony w określonym terminie),
• Złóż w swoim urzędzie gminy lub miasta wniosek o zawarcie umowy wynajmu mieszkania wraz z dokumentacją, potwierdzającą spełnienie ustawowych kryteriów.
• Po dopełnieniu formalności trafisz na listę kandydatów.
• Twoje podanie będzie rozpatrywane na podstawie kryteriów pierwszeństwa w wyborze kandydatów.
• Jeśli wniosek będzie rozpatrzony pozytywnie, podpiszesz umowę wynajmu mieszkania.
• Ostatnim krokiem jest złożenie wniosku o udzielenie dopłaty do czynszu.

Gdzie złożyć wniosek o przystąpienie do programu? Wniosek o dofinansowanie na spłatę czynszu składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce położenia mieszkania. Decyzję w sprawie dopłat wydaje się w terminie miesiąca od dnia wpływu wniosku o dopłaty do organu właściwego.

Wymagane dokumenty do złożenia wniosku

Kiedy złożyć wniosek o przystąpienie do programu Mieszkanie na Start? Należy to zrobić po podpisaniu umowy wynajmu mieszkania od inwestora, który zrealizował inwestycję mieszkaniową na podstawie współpracy z gminą. Warto także wcześniej zebrać wymagane dokumenty.

Przed złożeniem wniosku do urzędu gminy lub miasta o udzielenie dofinansowania powinien przygotować takie dokumenty jak:

• Kopię umowy najmu, kopię umowy podnajmu albo kopię umowy zobowiązującej do zawarcia umowy najmu;
• Oświadczenie o liczbie osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego;
• Oświadczenie o wysokości dochodów gospodarstwa domowego za rok kalendarzowy, z wyodrębnieniem dochodów poszczególnych osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego oraz informacją o wysokości dochodów utraconych lub uzyskanych przez te osoby i miesiącu ich utraty lub uzyskania;
• Oświadczenie o wcześniejszym korzystaniu z dopłat do czynszu z programu.

Procedura analizy wniosku – jakie kryteria pierwszeństwa brane są pod uwagę?

Gmina, która zawarła umowę współpracy z inwestorem przeprowadza nabór wniosków o zawarcie umowy:

• najmu mieszkań,
• podnajmu mieszkań – w przypadku wynajęcia mieszkania przez gminę.

Przyjęte wnioski podlegają ocenie punktowej na podstawie przyjętej uchwały rady gminy w sprawie przeprowadzania naboru wniosków. W uchwale znajdują się dodatkowe kryteria pierwszeństwa, które wybrała dana gmina w ramach oceny wnioskodawców – mają one duży wpływ na ocenę wniosków. Mogą się one różnić w zależności od danej gminy, dlatego warto przed złożeniem wniosku dokładnie zapoznać się z tą kwestią np. przez dopytanie w urzędzie.

Rada gminy dokonuje wyboru spośród następujących kryteriów:

• jest względnie niska wysokość dochodu gospodarstwa domowego,
• w gospodarstwie domowym jest co najmniej jedno dziecko,
• żadna osoba wchodząca w skład gospodarstwa domowego nie była i nie jest właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego oraz nie przysługiwało i nie przysługuje jej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, którego przedmiotem był lub jest lokal mieszkalny lub dom jednorodzinny, oraz nie jest właścicielem lub współwłaścicielem budynku, jeżeli jego udział w przypadku zniesienia współwłasności obejmowałby co najmniej jeden lokal mieszkalny,
• najemca ukończył 65 lat,
• osoba wchodząca w skład gospodarstwa domowego ma status repatrianta,
• osoba wchodząca w skład gospodarstwa domowego zmienia miejsce zamieszkania w celu podjęcia pracy lub nauki,
• osoba do 16. roku życia wchodząca w skład gospodarstwa domowego legitymuje się orzeczeniem o niepełnosprawności określonym,
• osoba powyżej 16. roku życia wchodząca w skład gospodarstwa domowego legitymuje się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Jest więcej kryteriów dodatkowych, na które gmina może się zdecydować przystępując do oceny wniosków w ramach programu Mieszkanie na Start.

Procedura uzyskania dotacji do czynszu w różnych miastach

Procedura oceny wniosków o Mieszkanie na Start w poszczególnych miastach może się od siebie różnić, dlatego warto zapoznać się ze stroną internetową gminy w sprawie programu. Można także telefonicznie zadzwonić do urzędu lub udać się tam osobiście, aby zasięgnąć niezbędnych informacji.

Program Mieszkanie na Start cieszy się dużą popularnością, dlatego też osoby, które spełniają jedynie podstawowe ustawowe kryteria, mają małe szanse na uzyskanie wsparcia. Ilość mieszkań objętych programem jest ograniczona, a napływających wniosków jest wiele. Warto szukać większych szans w spełnieniu dodatkowych kryteriów, uznawanych przez gminę – w tym wypadku uzyskujesz pierwszeństwo w pozytywnym rozpatrzeniu wniosku.

Jak oceniane są dotychczasowe efekty Mieszkania na Start?

W 2019 r. do dopłat przeznaczono 400 mln złotych z budżetu państwa. Natomiast w 2021 r. w ramach programu Mieszkanie na Start udostępnionych zostało 800 mln zł dla beneficjentów wsparcia rządowego. Co roku, aż do 2023 r., pula środków powiększana będzie o kolejne 200 mln. Jednakże, czy za tak poważnymi środkami płyną także realne korzyści?

Opinie o programie Mieszkanie na Start są zróżnicowane. Dużo osób uważa, że zbyt mało gmin uczestniczy w programie, przez co dostęp do mieszkań z niskim czynszem jest niedostępny dla wielu obywateli. Zazwyczaj program funkcjonuje jedynie w większych miastach. Ponadto, ilość wolnych mieszkań w gminie, wybudowanych w ramach inwestycji mieszkaniowej jest zbyt mała, aby zaspokoić naglące potrzeby mieszkaniowe Polaków. Na minus także jest to, że tak naprawdę trudno dostać dofinansowanie, jeśli nie spełnia się kryteriów dodatkowych. To oznacza, że tak naprawdę z dostęp do wsparcia mieszkaniowego mają jedynie osoby o niskich dochodach, lub o specjalnych przymiotach (np. posiadanie w gospodarstwie osoby z niepełnosprawnością, posiadanie więcej niż jednego dziecka).

Po drugiej stronie są zwolennicy dofinansowania do czynszu w tej formie. Możliwość obniżenia kosztów najmu mieszkania jest szczególnie doceniana przez osoby, które mieszkają w większym mieście. Wzrastające koszty najmu lokali mieszkalnych bardzo często znacznie obniżają poziom życia Polaków. Zaoszczędzone fundusze z mniejszej kwoty czynszu zapewniają lepsze możliwości finansowe.

Jakie są jeszcze inne mieszkaniowe programy rządowe?

Mieszkanie na Start 2024 to nie jedyny program mieszkaniowy, który został wprowadzony w ramach odpowiedzi na wzrastające ceny mieszkań oraz większe koszty najmu lokali mieszkalnych.

• Mieszkanie Plus – zakładał możliwość taniego wynajmu mieszkań z późniejszą opcją ich wykupienia, obecnie jest wstrzymany.
• Mieszkanie dla młodych – polegał na dofinansowaniu do kredytu hipotecznego młodym osobom, jednakże został rozwiązany ze względu na zbyt małą pulę mieszkań.

Czy wyżej wymienione programy wrócą? Na ten moment nie ma żadnych sygnałów ze strony rządu o wprowadzeniu kolejnej edycji starych programów mieszkaniowych. Na ten moment dostępne jest jedynie dofinansowanie do czynszu. Jednakże to nie rozwiązuje problemu braku posiadania własnego mieszkania przez ludzi młodych, którzy chcieliby usamodzielnić się i wyprowadzić się od rodziców.

Alternatywnym rozwiązaniem od znikomej pomocy rządu jest skorzystanie z kredytu hipotecznego. Jednakże i tutaj coraz trudniej uzyskać pozytywną decyzję kredytową, a warunki kredytowania nie są już tak korzystne jak wcześniej po podniesieniu stóp procentowych. Można docelowo wspomagać się długoterminowym kredytem gotówkowym o stałej stopie oprocentowania, dzięki czemu nie będziesz narażony na nagłe wzrosty rat kredytowych. Dzięki temu możesz uzyskać w szybki sposób gotówkę, aby sfinalizować kupno mieszkania u inwestora lub budowę domu jednorodzinnego.