Alimenty na rodzica

Zazwyczaj, mówiąc o alimentach, mamy na myśli zobowiązane płacone przez rodzica na rzecz dzieci. Jednak, jak się okazuje, w określonych przypadkach takie świadczenie może zostać również przyznane rodzicom. Wówczas alimenty na rodzica płacą pełnoletnie dzieci, a obowiązek ten nakłada na nie orzeczenie sądu. Warto dowiedzieć się, kiedy trzeba płacić alimenty na rodzica, ile wynoszą alimenty na rodziców i czy da się ich uniknąć. 

Czym są alimenty dla rodzica?

Jak wskazują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, obowiązkiem alimentacyjnym mogą być obciążeni krewni w linii prostej, czyli rodzice, dzieci, dziadkowie wnuki, oraz rodzeństwo. Obowiązek taki wiąże się z obciążeniem zstępnych przed wstępnymi oraz wstępnych przed rodzeństwem. W dalszej kolejności obowiązek płacenia takiego świadczenia zachodzi wówczas gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności lub  gdy nie jest możliwe, aby spełniła ona ten obowiązek z powodu zbyt niskiego poziomu materialnego. 

O alimenty od dziecka na rodzica może wnioskować osoba starsza, która jest schorowana i ze względów zdrowotnych nie jest w stanie podjąć pracy zarobkowej. To również sytuacje, gdy rodzic pobiera emeryturę czy rentę, ale środki ze świadczenia nie pozwalają na pokrycie jego podstawowych potrzeb życiowych. Chodzi przede wszystkim o takie kwestie jak zapłata za mieszkanie, kupno wyżywienia, koszty opieki zdrowotnej czy leczenia. 

Kiedy zachodzi obowiązek alimentacyjny wobec rodziców?

Zadając sobie pytanie, kiedy trzeba płacić alimenty na rodzica, warto wziąć przede wszystkim fakt, że rodzic może wnioskować o świadczenie, gdy żyje w niedostatku. Oznacza to sytuację, gdy wnioskujący (rodzic) nie może samodzielnie z pobieranych środków (np. renty) zaspokoić swoich potrzeb w granicach minimum socjalnego. Jednocześnie, taki stan niedostatku nie może być związany z czynem zawinionym. To znaczy, że rodzic celowo nie może wprowadzać u siebie takiego stanu materialnego, przy czym wnioskuje o alimenty od dzieci dla rodziców. Nie może być to więc sytuacja, gdy osoba ta jest zdolna do pracy, ale nie wykazuje chęci do osiągania zarobku, czy też jest alkoholikiem. 

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2000 r.: „Niedostatek występuje nie tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb”. 

Czy można uniknąć alimentów na rodzica?

Jak widać, osoby w niedostatku mają prawo do wnioskowania o alimenty dla rodzica od dorosłych dzieci. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku dziecko zobowiązane do ich płacenia będzie musiało spełnić ten obowiązek.  Istnieją bowiem sytuacje, kiedy nie trzeba płacić alimentów na rodzica. 

Dziecko może uchylić się od uiszczania środków wtedy, gdy udowodni, że nie ma możliwości płacić na alimenty na rodzica, a dochód rodziny jest zbyt niski. Wówczas, jeśli zarobki dziecka nie są aż tak wysokie, aby wystarczyły na pokrycie bieżących potrzeb jego, jego rodziny i dodatkowo rodzica, może starać się o zawieszenie alimentów. Podobnie sytuacja będzie wyglądała w przypadku, gdy rodzic będzie miał możliwość samodzielnego utrzymania się, ale np. nie chce podjąć pracy. 

Ważny jest również fakt, że sądy często orzekają, iż wnioskowanie o alimenty dla rodzica jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Dziecko może uchylić się od płacenia w sytuacji, gdy rodzic nie interesował się nim przez wiele lat, czy też wtedy, gdy porzucił dziecko lub popełnił przestępstwo na jego rzecz. Warto również wziąć pod uwagę sytuację, gdy rodzic sam był uprawniony do płacenia takiego świadczenia na nieletnie dziecko. Gdy dłużnik alimentacyjny nie płaci i nie uiszczał pieniędzy na utrzymanie pierworodnego, a sam wnioskuje po latach o alimenty dla rodzica, można uchylić się od obowiązku płacenia takiego świadczenia.

Co warto zawrzeć w piśmie uchylającym się od płacenia alimentów:

• Informację, że rodzic żyje w niedostatku, ale z własnej winy. Mogą to być sytuację, gdy nadużywa lub nadużywał alkoholu, przegrał sporą część majątku w kasynie, zwolniono go z pracy z powodu spożywania alkoholu w miejscu pracy itp. 
• Wskazanie, że rodzic zaniedbywał dziecko w dzieciństwie i przez cały okres jego niepełnoletności, nie interesował się nim, nie odwiedzał, opuścił rodzinę.
• Informację, że rodzin nie wywiązywał się z obowiązków rodzicielskich, czy też nie płacił zasądzonych alimentów na dziecko, nie dbał o rodzinne więzy. Nawet jeśli w okresie tym pojawiła się darowizna od rodziców, nie jest ona uznawana jako zapłata świadczenia alimentacyjnego.
• Dowody na to, że sytuacja materialna dziecka uniemożliwia płacenie alimentów na rzecz rodzica, np. z powodu rodziny na utrzymaniu. 

Rodzic pozbawiony praw rodzicielskich a alimenty na rodzica 

Co w sytuacji, gdy rodzic został pozbawiony praw rodzicielskich? Przyjmuje się, że ograniczenie czy pozbawienie władzy rodzicielskiej a alimenty to dwie zupełnie odrębne sprawy, które nie łączą się z sobą. Oznacza to, że taki rodzic nadal ma prawo ubiegać się o alimenty od dziecka na rodzica. Nawet jeśli nie sprawował on nad nim opieki, nie wspierał go w okresie dzieciństwa, nie wspomagał finansowo, nie dokładał starań do wychowania, ale zostało ograniczone mu prawo rodzicielskie, mogą przysługiwać mu alimenty dla rodzica. 

Niekiedy jednak może okazać się, że dziecko uchylając się od płacenia alimentów wskaże takie powody pozbawienia władzy rodzicielskiej, które będą stanowiły odpowiedni dowód w sprawie. Wówczas sąd może oddalić powództwo, a rodzic nie otrzyma świadczenia, o które się ubiegał. 

Pozew o alimenty od dziecka dla rodzica wzór

Wniosek o alimenty na rodzica 2023 należy złożyć w formie pozwu do sądu. Musi on spełniać warunki pisma procesowego i zawierać niezbędne informacje oraz dokumentacja. 

W pozwie muszą znaleźć się następujące kwestie:

• Dokładnie określone żądanie pozwu;
• Wartość przedmiotu sporu;
• Oznaczenie daty wymagalności roszczenia;
• Fakty, na których podstawie powód opiera swoje żądanie;
• Informacja, czy obie strony podjęły próby mediacji lub w inny sposób próbowały rozwiązać spór. Jeśli nie zaistniały takie sytuacje, należy uiścić przyczyny, dlatego to się nie stało. 

W pozwie muszą znaleźć się również wnioski o:

• Zabezpieczenie powództwa;
• Przeprowadzenie rozprawy sądowej w nieobecności powoda;
• Nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności;
• Wezwanie na rozprawę wskazanych świadków w celu przesłuchania;
• Polecenie dostarczenia pozwanemu na rozprawę dokumentów będących dowodami w sprawie, w których jest posiadaniu;
• Żądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub w innych miejscach i w posiadaniu osób trzecich wraz z informacją, że powód nie może samodzielnie ich uzyskać. 

We wniosku ważne jest, aby udowodnić, że dorosłe dzieci, które mają płacić alimenty na rodzica, są na takim poziomie finansowym, że mogą uiszczać takie zobowiązanie regularnie. Wówczas brane są pod uwagę dokładnie takie same kryteria, jak w sytuacji, gdy rozpatrywane są wnioski o alimenty na rzecz dziecka od rodzica. Bardzo ważne jest wskazanie potrzeb życiowych powoda, których sam nie jest w stanie pokryć, oraz informacje zarobkowe i majątkowe osoby zobowiązanej do płacenia alimentów. 

Jeśli chodzi o uzasadnione potrzeby, warto dokumentować koszty życia codziennego, które będą brane pod uwagę przez sąd. Są to takie opłaty jak:

• Kupno opału na okres zimowy;
• Koszty wykupienia ubezpieczeń;
• Wydatki na mieszkanie (np. czynsz do wspólnoty mieszkaniowej);
• Kupno wyżywienia;
• Wydatki na niezbędne leki;
• Koszty wizyt u lekarzy, leczenia szpitalnego, badań;
• Kupno odzieży i obuwia. 

Alimenty na rodzica mops

Wiele osób zastanawia się, czy MOPS w imieniu rodzica może żądać zapłaty alimentów na jego rzecz. Warto wiedzieć, że nałożyć obowiązek płacenia takiego zobowiązania może wyłącznie sąd. Kierownik Miejskiego czy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej nie jest uprawniony do tego, aby wydać takie żądanie, jednak może wytoczyć na rzecz ojca powództwo o takie roszczenia. 

Ile wynoszą alimenty na rodziców?

Żadne przepisy prawne nie określają, ile wynoszą alimenty na rodziców.  Sytuacja wygląda podobnie jak w przypadku małoletnich. Oznacza to, że powód sam wnioskuje o wskazaną kwotę i musi uzasadnić, że jest ona niezbędna, aby utrzymać się na godziwym poziomie, jednocześnie wskazując, że dziecko jest zdolne do płacenia takiej sumy. Wszystko jest uzależnione od indywidualnej sytuacji i każdorazowo jest rozpatrywane przez sąd wedle konkretnych kwestii dotyczących wskazanego przypadku. Przede wszystkim sądy zwracają uwagę na potrzeby osoby uprawnionej do otrzymywania alimentów, czyli rodzica. Weryfikowane są dochody rodzica i dziecka, comiesięczne wydatki na utrzymanie, stan zdrowia i koszty ewentualnego leczenia, które ponosi, a także fakty, czy podjął lub może podjąć pracę zarobkową.