W dzisiejszych czasach większość osób zdaje sobie sprawę, że darowizna podarowana od członka najbliższej rodziny jest zwolniona z podatku od spadku i darowizn. Jednakże, aby nie zapłacić podatku należy dopełnić pewnych formalności w Urzędzie Skarbowym. Ponadto obowiązują pewne progi kwot wolnych od opodatkowania w zależności od grupy podatkowej, w której znajduje się darczyńca. Czy darowizna od rodziców jest zwolniona od podatku? Jeśli tak, jakie warunki należy spełnić, aby uniknąć opodatkowania? 

podatek od darowizny od rodzicówNa czym polega darowizna od rodziców?

Darowizna, a właściwie umowa darowizny polega na tym, że darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Kwestię umowy darowizny regulują przepisy art. 888 – 902 Kodeksu Cywilnego. W praktyce najczęściej przedmiotem darowizny jest prawo własności (nieruchomości lub rzeczy ruchomej), jednakże można wyróżnić także inne świadczenia.

Wszystkie darowizny są opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn. Jest to nieco inna kwestia niż podatek od wygranej czy podatek od nagrody, o których pisaliśmy niedawno. Jednakże ustawodawca przewidział pewne zwolnienia w poszczególnych grupach podatkowych. W zależności od grupy podatkowej, w której znajduje się darczyńca, zostały określone kwoty wolne od podatku. Jeśli wartość darowizny nie przekracza tej kwoty, to obdarowany nie będzie musiał płacić podatku. 

Darowizna od rodziców – jaka grupa podatkowa?

Ile wynosi podatek od darowizny? Na gruncie podatku od spadków i darowizn można wyróżnić następujące grupy podatkowe:

  • Grupa 1 – małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha, pasierb, zięć, synowa, teściowie.
  • Grupa 2 – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.
  • Grupa 3 – pozostałe osoby, które nie należą do grupy podatkowej 1 i 2. 

Dla grupy 1 kwota wolna od podatku wynosi 9637 zł, dla grupy 2 wynosi 7276 zł, natomiast dla grupy 3 jest to wartość nieprzekraczająca kwoty 4902 zł.

Jednakże istnieją wyjątki od tej zasady. Jeżeli darowizna rzeczy bądź praw majątkowych od tego samego darczyńcy nastąpiła więcej niż jeden raz, to w takim wypadku odejmuje się wartość przekazanej darowizny łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Prościej mówiąc, suma wszystkich darowizn otrzymanych w ciągu 5 lat od jednej osoby będzie stanowiła podstawę opodatkowania. 

Jednak jeżeli nabycie na własność rzeczy bądź praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, to wówczas ujmuje się wartość przekazanej darowizny łącznie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Suma wszystkich otrzymanych darowizn od jednej osoby w ciągu 5 lat będzie stanowiła podstawę opodatkowania.

Warto wspomnieć, że w ramach grupy 1 wyróżnia się grupę 0. Należą do niej:

  • małżonek, 
  • zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), 
  • wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), 
  • pasierb, 
  • rodzeństwo, 
  • ojczym, 
  • macocha.

W przypadku 0 grupy podatkowej wszystkie darowizny, bez względu na ich wartość, mogą zostać zwolnione od podatku ze spadku i darowizn. Oznacza to, że nawet po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku, darowizna od rodziców 2022 r. może korzystać ze zwolnienia.

Jednakże darowizna dla syna i synowej nie jest zwolniona bez względu na wartość, gdyż synowa należy do 1 grupy podatkowej. W tym wypadku zostaje zwolniona do 9637 zł. 

Co może być przedmiotem darowizny?

Przedmiotem darowizny może być w szczególności:

  • załata pewnej sumy pieniężnej,
  • przeniesienie praw z majątku darczyńcy na rzecz obdarowanego (przykładowo prawo własności, użytkowanie wieczyste, przeniesienie wierzytelności na konto osoby trzeciej),
  • ustanowienie praw majątkowych (przykładowo służebność osobista),
  • zwolnienie obdarowanego z zadłużenia,
  • zniesienie prawa, które obciąża obdarowanego (przykładowo zniesienie hipoteki).

Jaki jest limit darowizny od rodziców? 

Jaką kwotę można przekazać dziecku bez podatku? Rodzice z uwagi, że należą do grupy podatkowej 0, nawet po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku mogą korzystać ze zwolnienia. Aby nie płacić podatku, obdarowany musi jedynie zgłosić umowę darowizny właściwemu naczelnikowi Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego na druku SD-Z2. Tak więc bez znaczenia czy będzie to darowizna samochodu od rodziców, czy też darowizna gotówki od rodziców – można bez limitu wartości darowizny uniknąć opodatkowania, jeśli zgłosi się darowiznę w Urzędzie Skarbowym. 

Konieczność zgłoszenia darowizny od rodziców powstaje po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku dla grupy 1 (w tym grupy 0) wynoszącej 9637 zł.

Jak zgłosić darowiznę od rodziców?

Czy trzeba zgłosić darowiznę od rodziców? Tak, jeśli kwota darowizny przekroczyła w ciągu ostatnich pięciu lat kwotę 9 637 zł. W tym wypadku należy zgłosić ten fakt w ciągu sześciu miesięcy we właściwym Urzędzie Skarbowym.

Bez względu na to czy to była darowizna pieniędzy od rodziców, czy też darowizna innych praw majątkowych lub rzeczowych, zgłoszenie jej do US będzie wyglądać podobnie.

Zgłoszenie darowizny od rodziców krok po kroku 

Po sporządzeniu umowy darowizny, obdarowany musi zgłosić ten fakt na druku SD-Z2 do właściwego Urzędu Skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych musi nastąpić w terminie 6 miesięcy od sporządzenia umowy między darczyńcą a obdarowanym. Istotne jest właściwe uzupełnienie formularza SD-Z2, aby uniknąć opodatkowania ze spadków i darowizn w przyszłości. Formularze podatkowe SD -Z2 są dostępne na Portalu Podatkowym (podatki.gov.pl) w usłudze e-Deklaracje. 

W druku SD-Z2 znajdują się takie elementy jak:

  • dane identyfikacyjne i podstawowe informacje o darowiźnie,
  • dane wnioskodawcy i darczyńcy,
  • określenie statusu pokrewieństwa pomiędzy wnioskodawcą a obdarowanym,
  • forma zgłoszenia darowizny pieniężnej,
  • data złożenia wniosku i podpis. 

Co istotne zgłoszenie faktu otrzymania darowizny jest darmowe. Urząd Skarbowy nie pobiera żadnych opłat za rozpatrzenie formularza zgłoszenia darowizny. 

Właściwie udokumentowanie darowizny pieniężnej 

Prawidłowe zarejestrowanie darowizny pieniężnej wymaga dokonania odpowiedniej formy przekazania na rzecz obdarowanego, które umożliwia jej jednoznaczną weryfikację. Darowizna w grupie 0 o kwocie wynoszącej powyżej 9637 zł nie podlega opodatkowaniu, jeżeli jej otrzymanie zostało potwierdzone:

  • dowodem przekazania na konto bankowe obdarowanego,
  • przekazem pocztowym,
  • darowizna wpłynęła na rachunek obdarowanego prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Oznacza to, że otrzymanie darowizny pieniężnej od rodziców w formie gotówki i zgłoszenie jej do US, nie zwalnia obdarowanego od obowiązku uiszczenia podatku od spadków i darowizn właściwego dla I grupy podatkowej.

W jakim urzędzie zgłaszasz darowiznę?

Jeśli otrzymujesz majątek przez darowiznę, to zgłaszasz go w Urzędzie Skarbowym właściwym ze względu na:

  • miejsca położenia nieruchomości – jeżeli przedmiotem darowizny jest:
    • nieruchomość,
    • użytkowanie wieczyste,
    • spółdzielcze prawo do pomieszczenia użytkowego,
    • spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania,
    • nieodpłatne użytkowanie nieruchomości lub służebność,
    • prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
  • miejsca twojego zamieszkania w dniu, gdy powstał obowiązek podatkowy – w pozostałych przypadkach. Jeżeli nie ma takiego miejsca, to w ostatnim miejscu pobytu wnioskodawcy w dniu składania wniosku. 

Niezgłoszona darowizna od rodziców – konsekwencje

Jeśli darowizna od rodziców nie została zgłoszona w Urzędzie Skarbowym, to zostaje ona automatycznie opodatkowana na zasadach ogólnych. Ogólnie mówiąc, niezgłoszona darowizna powoduje konieczność złożenia deklaracji i uiszczenia podatku od spadków i darowizn, nawet jeśli rodzice jako grupa podatkowa 0 mogą korzystać ze zwolnienia od podatku bez względu na kwotę darowizny.

Częstym przypadkiem jest darowizna nieruchomości od rodziców dla dziecka, które studiuje z dala od miejsca zamieszkania. Obdarowany, czyli dziecko powinien zgłosić darowiznę do Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od otrzymania mieszkania. Jeśli tego nie zrobi darowizna zostanie objęta podatkiem od spadków i darowizn według wartości nieruchomości. 

Jeśli Urząd Skarbowy wykryje, że darowizna nie została zgłoszona, to może nie tylko dokonać jej opodatkowania na zasadach ogólnych. W zależności od sytuacji i długości trwania okresu niezgłoszenia darowizny, czy to własności nieruchomości, czy też innego prawa majątkowego, Urząd Skarbowy może nałożyć karę za niedotrzymanie obowiązku zgłoszeniowego.

Ważne!

Niezgłoszenie darowizny w Urzędzie Skarbowym jest traktowane jako oszustwo. W tym wypadku wysokość podatku będzie wahać się od 3 do 20 proc. – w zależności od grupy podatkowej, w której znajduje się darczyńca, a także wysokości nadwyżki ponad limit kwoty wolnej od podatku.

Jak zawrzeć umowę darowizny?

Z reguły umowa darowizny nie wymaga zachowania szczególnej formy, jednakże dla celów dowodowych warto zadbać o to, aby umowa została sporządzona w formie pisemnej. 

Darowizna nieruchomości jest jednak wyjątkiem, gdyż taka umowa darowizny powinna być sporządzona w formie aktu notarialnego. Koszty notarialne przy darowiźnie mieszkania uzależnione są od jego wartości. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości określa maksymalne stawki taksy notarialnej w zależności od wartości nieruchomości. Wynoszą one:

Koszty notarialne przy darowiźnie mieszkania uzależnione są od jego wartości. Maksymalne stawki taksy notarialnej określone są w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej i wynoszą:

  • do 3 000 zł – 100 zł;
  • powyżej 3 000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł;
  • powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
  • powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
  • powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
  • powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
  • powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej – nie więcej niż 7 500 zł.

Umowa darowizny powinna zawierać następujące elementy:

  • datę i miejsce sporządzenia umowy;
  • oznaczenie stron (dane identyfikacyjne darczyńcy i obdarowanego);
  • oznaczenie przedmiotu darowizny;
  • oświadczenie darczyńcy, że przedmiot darowizny jest jego własnością;
  • oświadczenie o darowiźnie i przyjęciu darowizny (oświadczenie darczyńcy, że przekazuje darowiznę oraz oświadczenie obdarowanego, że ją przyjmuje);
  • określenie daty wykonania darowizny (jeśli nie została przekazana wraz ze sporządzeniem umowy);
  • określenie, która ze stron ponosi koszty sporządzenia umowy;
  • postanowienia końcowe;
  • podpisy stron. 

Umowa darowizny pieniędzy od obojga rodziców wzór powinna także zawierać formę przekazania środków pieniężnych. Wzory umów dostępne są na portalach finansowych, jednakże można samodzielnie sporządzić formularz takiej umowy, wzorując się na przepisach Kodeksu Cywilnego. 

Jak wygląda opodatkowanie darowizny od rodziców? 

Z pewnością wiele osób zadało sobie pytanie, kiedy darowizna od rodziców musi zostać opodatkowana? Zostanie ona zwolniona bez względu na wartość przedmiotu darowizny jeżeli została zgłoszona do właściwego naczelnika Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania.

Podatek od darowizny od rodziców jest łatwy do uniknięcia – wystarczy jedynie jedna wizyta w Urzędzie Skarbowym. Co ważne, darowizna w gotówce nie podlega zwolnieniu, bez względu na to, kto tej darowizny udzielił i w jakiej kwocie. By uniknąć opodatkowania, darowizna pieniężna musi być przekazana w formie pozwalającej na jej weryfikację, przykładowo przelewem.

Polecamy: Czy od 500 plus płaci się podatek?

Czy darowiznę dla rodziców można odliczyć od podatku?

Jeśli darowizna od rodziców dla syna i synowej została opodatkowana np. jeśli obdarowane dziecko nie zdążyło zgłosić darowizny w terminie można odliczyć darowiznę od podatku przekazaną m.in. na działalność pożytku publicznego, na cele kultu religijnego, kulturowe, krwiodawstwa, przeciwdziałania pandemii i inne cele określone w odrębnych ustawach.

Nie wszystkie darowizny będziemy mogli uwzględnić w celu obniżenia kwoty podatku. Nie podlegają zatem odliczeniu darowizny przekazana na rzecz:

  • osób fizycznych,
  • partii politycznych,
  • państwowych oraz samorządowych jednostek publicznych (m.in. administracji rządowej, sądów, uczelni, szkół, szpitali, bibliotek),
  • związków zawodowych i organizacji pracodawców.

Jak obliczyć opodatkowanie darowizny pieniężnej

Co jeśli musisz zapłacić podatek od spadku i darowizn, gdyż zapomniałeś zgłosić darowizny do Urzędu Skarbowego? Jak w tym wypadku obliczyć podatek? Zasada jest prosta. Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według wskazanych w ustawie skal.

Dla I grupy podatkowej, w tym grupy 0, w której znajdują się rodzice podatek przedstawia się to następująco:

  • od kwoty ponad 9 637 zł do 10 278 zł podatek wynosi 3%.
  • od kwoty ponad 10 278 zł zł do 20 556 zł podatek wynosi 308,30 zł i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł.
  • od kwoty ponad 20 556 zł podatek wynosi 822,20 zł i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.

Tak więc darowizna 100 tysięcy od rodziców zalicza się do I grupy podatkowej i przekracza kwotę 20 556 zł. Zatem wysokość podatku będzie wynosiła 822,20 zł + 7% x wartość darowizny – 20 556 zł= 822,20 zł + 5 561,08 zł= 6 383,28 zł.

Zatem, podatek od darowizny od rodziców 100 tys. wynosi zatem 6 383,28 zł, jeśli nie zgłosimy umowy darowizny do Urzędu Skarbowego. 

Darowizna od rodziców, podatek jest do uniknięcia, jeśli obdarowany zgłosi ten fakt do Urzędu Skarbowego. Ponadto jak już wspominaliśmy, jeśli chodzi o darowiznę pieniężną od rodziców musi zostać ona przekazana w sposób pozwalający na jej weryfikację, czyli nie w formie gotówki, ale na przykład przelewu bankowego.

PIT darowizna od rodziców – jak rozliczyć?

Jak rozliczyć darowiznę pieniężną od rodziców? Darowiznę należy rozliczyć na formularzu PIT-36 lub PIT-37 w przypadku rozliczania się na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Z kolei jeżeli rozliczasz się na zasadach ryczałtu, to w tym wypadku korzystasz w formularza PIT-28. Do wpisania przysługujących ulg niezbędny jest załącznik PIT/0. 

Podsumowanie

Umowa darowizny pieniędzy od rodziców, czy też innych praw majątkowych i rzeczowych może zostać zwolniona od podatku od darowizn i usług, jeśli odwiedzimy Urząd Skarbowy.  Bez znaczenia czy będzie to darowizna od rodziców 50 tyś., czy też darowizna, której przedmiotem są prawa własności czy odciążenie od hipoteki. 

Urząd Skarbowy i darowizna dla rodziców to tylko prosty do wypełnienia druk SD-Z2, który możesz złożyć w odpowiednim oddziale Urzędu Skarbowego. Dzięki znajomości przepisów dotyczących zwolnienia dla 0 grupy podatkowej, możesz nie płacić podatku od darowizny od rodziców.

5/5 - (1 oddanych głosów)