Renta rodzinna – ile wynosi i komu przysługuje?

Renta rodzinna jest przyznawana przez ZUS osobom, które straciły małżonka lub rodzica, a także rodzicom po zmarłych dzieciach. Należy spełnić ściśle określone wymogi, które obowiązują zarówno osobę zmarłą, jak też członka rodziny uprawnionego do świadczenia. Chodzi przede wszystkim o prawo do emerytury lub renty, które miał mąż lub żona czy też ojciec lub matka w chwili śmierci. Istnieje jednak więcej warunków, które warto poznać przed złożeniem wniosku. Ile wynosi renta rodzinna? Dla kogo jest przeznaczona i czym jest ponowne przeliczenie renty rodzinnej po mężu?

Co to jest renta rodzinna?

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje różnego rodzaju świadczenia, które pobierają uprawnione osoby. Często udzielaną jest np. renta chorobowa, skierowana do osób niezdolnych do podjęcia pracy z powodu złego stanu zdrowia. 

Innym rodzajem, który warto poznać, jest renta rodzinna. To zobowiązanie pieniężne otrzymuje się wówczas, gdy jesteśmy członkami rodziny osoby, która zmarła, a w chwili śmierci miała prawo do emerytury lub renty. Jest to jeden z podstawowych warunków, aby uzyskać takie finansowanie, ale nie jedyny. Warto sprawdzić wszystkie szczegóły, zwłaszcza gdy zmarły bliski nie zostawił żadnego majątku, a obowiązuje nas dziedziczenie długów. Wówczas może okazać się, że np. żona po śmierci męża nie posiada odpowiednich środków do życia. Jest uprawniona do świadczenia, jakim jest renta po mężu, która pomoże pokryć wydatki na utrzymanie. Podobne jest w przypadku córki czy syna po zmarłym, którym przysługuje renta po ojcu. 

Dla kogo renta rodzinna?

Jak już wiadomo, istnieje kilka rodzajów rent rodzinnych. Może być np. renta po ojcu lub renta rodzinna dla wdowy po zmarłym mężu. Warto przy tym zaznaczyć, że świadczenie nie dotyczy wyłącznie przypadku, gdy żona straci małżonka. Na takie finansowanie może liczyć również osoba będąca w odwrotnej sytuacji, czyli mąż po śmierci żony, a nawet rodzice zmarłych dzieci. 

Po kim otrzymamy rentę rodzinną?

Do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:

• Miała prawo do emerytury lub spełniania warunki do jej pobierania.
• Miała ustalone prawo do emerytury pomostowej.
• Była uprawniona do renty chorobowej z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki do przejścia na taką rentę.
• Była uprawniona do zasiłku emerytalnego.
• Pobierała świadczenie przedemerytalne.
• Otrzymywała świadczenie kompensacyjne dla nauczyciela. 

Rentę rodzinną dostaną następujące osoby spełniające warunki:

• Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka lub dzieci przysposobione – Do ukończenia 16 roku życia lub w przypadku kontynuowania edukacji 25 roku życia. Jeśli dziecko ukończyło 25 lat na ostatnim roku studiów, renta rodzinna ulega przedłużeniu do zakończenia nauki w szkole wyższej. 
• Dzieci bez względu na wiek: Jest to sytuacja stanowiąca wyjątek, w której dzieci są całkowicie niezdolne do nauki przed ukończeniem 25 roku życia lub niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat. 
• Wnuki i rodzeństwo – Dotyczy osób, które minimum rok przed śmiercią osoby bliskiej zostały przyjęte przez nią na wychowanie i utrzymanie. Warunkiem jest brak ukończenia 18 roku życia. 
• Inne dzieci – Przyjęte co najmniej rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyjątkiem dzieci wychowywanych i utrzymywanych w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka. 
• Małżonek/Małżonka – Pozostający w chwili śmierci we wspólności małżeńskiej i ukończył 50 lat lub był niezdolny do pracy, albo wychowuje min. 1 dziecko, wnuka lub rodzeństwo uprawnione do renty rodzinnej, które nie ukończyły 16 lat lub 18 lat w przypadku edukacji. Dodatkowo, mogą to być osoby, które sprawują pieczę nad dzieckiem niezdolnym do pracy lub samodzielnej egzystencji, uprawnionym do renty rodzinnej. Ponadto, osoby które ukończyły 50 rok życia lub stały się niezdolne do pracy po śmierci małżonka, ale nie później niż 5 lat od daty śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci. 

Jeśli chodzi o wdowy, które nie spełniają powyższych warunków, a nie mają źródła utrzymania, renta rodzinna po mężu przysługuje im przez rok od jego śmierci. Świadczenie jest przyznawane również na okres, w czasie którego wdowa bierze udział w szkoleniu kwalifikującym do podjęcia pracy. Czas ten nie może wynosić więcej niż 2 lata od śmierci męża. 

Z kolei, wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci nie pozostali ze zmarłym we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeśli:

• Spełnią wyżej określone warunki oraz
• W dniu śmierci współmałżonka mieli prawo do alimentów ustalone sądownie.

Renta rodzinna dla wdowy jest przyznawana także małżonce rozwiedzione lub w separacji. Musi ona udowodnić, że tuż przed śmiercią męża otrzymywała alimenty na podstawie porozumienia. 

Renta rodzinna po ojcu z kolei jest przyznawana maksymalnie do 25 roku życia, jeśli dziecko kontynuuje edukację. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy dziecko na ostatnim roku studiów osiągnie ten wiek. Wówczas otrzymuje rentę jeszcze w tym roku. 

Czy istnieje renta rodzinna dla rodziców?

Oprócz powyższych, renta rodzinna przyznawana jest także rodzicom po zmarłym dziecku. 

Wówczas osoby te muszą spełnić warunki określone powyżej odnośnie do wymogów stawianych wdowom/wdowcom. Chodzi przede wszystkim o kwestie związane z wiekiem, niezdolnością do pracy czy wychowywaniem dzieci. Po zmarłym dziecku rentę otrzymają też rodzice, które mają prawo do emerytury lub renty i bezpośrednio przed śmiercią przeznaczał środki ze świadczenia na utrzymanie zmarłego dziecka. 

Ile wynosi renta rodzinna?

Renta rodzinna jest obliczana na podstawie kilku elementów i może być przyznana w różnych wysokościach. Kwota, jaką otrzymają bliscy po śmieci członka rodziny, zależy od liczby osób uprawnionych. Są to wysokości:

• 85% świadczenia osoby zmarłej – Przysługuje w sytuacji, gdy do renty uprawniona jest jedna osoba. 
• 90% świadczenia osoby zmarłej – Jeśli do renty uprawnione są dwie osoby. 
• 95% świadczenia osoby zmarłej – Przysługuje, gdy do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby. 

ZUS weryfikuje uprawnienia zmarłego w chwili śmierci pod względem świadczeń emerytalnych i rentowych, do której miał lub mógł mieć wówczas prawo. Renta rodzinna przysługuje wszystkim członkom jako łączne świadczenie. Może zostać ono podzielone po równo pomiędzy osoby uprawnione. Wdowy mogą wnieść o ponowne przeliczenie renty rodzinnej po mężu, gdy podczas wyliczeń nie zostały uwzględnione lata pracy zmarłego małżonka. Warto także pamiętać, że co roku renta ulega waloryzacji, w związku której świadczenie jest powiększane. W 2024 roku najniższa renta rodzinna, renta socjalna i renta chorobowa wzrastają do 2 545 zł., co daje kilkaset zł. więcej niż w roku ubiegłym. 

Pieniądze są wypłacane za pośrednictwem Poczty Polskiej lub przelewane co miesiąc na konta bankowe/konto w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. W przypadku osób mieszkających za granicą, środki mogą być wypłacane osobie pozostającej w Polsce, która została uprawniona do odbioru lub na polski rachunek bankowy uprawnionego. Nie ma możliwości przyjmowania środków z renty rodzinnej na konto zagraniczne. 

Ile lat trzeba przepracować, żeby starać się o rentę?

Chcesz dowiedzieć się, czy emerytura i renta rodzinna jednocześnie jest możliwa do uzyskania? Wbrew pozorom to możliwe, aczkolwiek tylko w określonych przypadkach. Aby otrzymać rentę rodzinną, często, wystarczy oświadczenie wdowy do renty rodzinnej. W innych sytuacjach, np. kiedy staramy się o rentę pracowniczą, wtedy musimy spełnić kilka innych urzędowych warunków.

Mowa tu przede wszystkim o: powstaniu niezdolności do pracy w okresie składkowym, nieskładkowym lub nie później niż 18 miesięcy od dnia, w którym skończył się dany okres. Dodatkowo powyższe wymogi nie dotyczą kobiet, które są całkowicie niezdolne do pracy, a staż ubezpieczeniowy wynosi nie mniej niż 20 lat.

Aby móc starać się o rentę pracowniczą w Polsce, nie ma obowiązku przepracowania konkretnej liczby lat. Renta z tytułu niezdolności do pracy przyznawana jest każdemu pracownikowi, który jest niezdolny do pracy z powodów zdrowotnych, niezależnie od stażu pracy. Renta rodzinna po zmarłym przysługuje też wtedy, kiedy rodzina w wyniku śmierci zatrudnionej osoby pozostaje w niedostatku.

Tutaj warto wiedzieć, komu należy się renta rodzinna i na jakich warunkach. Niezależnie od rodzaju świadczenia wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, procedury zawsze są bardzo podobne. Aby ubiegać się o rentę, należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z dokumentacją medyczną do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w Polsce. ZUS ocenia stopień niezdolności do pracy na podstawie opinii lekarza orzecznika.

Jak długo ZUS rozpatruje wniosek o rentę rodzinną?

Potrzebujesz więcej informacji o tym, do kiedy renta rodzinna jest przyznawana konkretnym osobom i na jakich warunkach można ją uzyskać? Wbrew pozorom to nie takie trudne. Postępowania ZUS w sprawie analizy wniosków o wypłatę tego typu świadczeń trwa nie dłużej niż 30 dni. Ten termin liczymy od dnia, w którym doszło do wyjaśnienia ostatniej okoliczności umożliwiającej przyznanie świadczenia. 

Jak złożyć wniosek o rentę rodzinną?

Takie świadczenia jak renta rodzinna dla dziecka, renta rodzinna dla wdowca lub wdowy są przyznawane bezpośrednio przez ZUS lub KRUS, zależnie od tego, gdzie była ubezpieczona osoba zmarła. Renta rodzinna ZUS jest możliwa do uzyskania tylko po spełnieniu podstawowych przesłanek umożliwiających skorzystanie ze świadczenia oraz skompletowania niezbędnych dokumentów. Sam wniosek o rentę rodzinną 2024 składamy na dwa sposoby:

• osobiście w urzędzie lub przez pełnomocnika za dodatkową opłatą w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS,
• za pośrednictwem poczty tradycyjnej.

Niezależnie od tego, ile wynosi najniższa renta rodzinna, ZUS rozpatruje wnioski przez organ rentowy dedykowany do konkretnego miejsca zamieszkania. Po przeanalizowaniu wniosku i dostarczonych dokumentów urząd wydaje decyzję o przyznaniu świadczenia lub odrzuceniu złożonego wniosku.

Na etapie wnioskowania warto wiedzieć, ile wynosi renta rodzinna po mężu oraz ile wynosi renta rodzinna po ojcu z KRUS. To przydatne informacje, dzięki którym mamy świadomość tego, w jakiej kwocie urząd może przyznać świadczenia dla członków rodziny. Kilka dokumentów, które trzeba dodatkowo skompletować, aby złożyć wniosek o rentę rodzinną to:

• odpis skrócony aktu małżeństwa – jeśli wypełniony wniosek o rentę rodzinną składa wdowa, wdowiec lub małżonek pozostający w separacji,
• zaświadczenie o uczęszczaniu do szkoły dziecka w wieku powyżej 16 lat,
• zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka, wdowy lub wdowca, która ubiega się o świadczenie rodzinne,
• dokumenty potwierdzające datę urodzenia wnioskodawcy oraz osoby zmarłej wraz z datą zgonu,
• potwierdzenie stopnia pokrewieństwa lub powinowactwa,
• potwierdzenie istnienia obowiązku alimentacyjnego, który dopełniała zmarła osoba.

To podstawowe dokumenty, które są wymagane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku istotnych informacji, niekompletnego wniosku lub braku dokumentów potrzebnych do weryfikacji urząd może zwrócić się do wnioskodawcy o uzupełnienie wniosku i dokumentów aplikacyjnych o rentę rodzinną z ZUS.

W przypadku ZUS wniosek o rentę rodzinną można złożyć w kilku prostych krokach. Następnie musisz tylko poczekać na weryfikację ze strony urzędu i to wszystko. Po przyznaniu świadczenia będziesz otrzymywać określoną kwotę co miesiąc na konto bankowe.

Kiedy nie należy się renta rodzinna?

Chcesz dowiedzieć się, komu przysługuje renta rodzinna? Takie świadczenia w Polsce mogą nie przysługiwać lub może być zawieszona w pewnych okolicznościach. Oto kilka sytuacji, w których renta rodzinna może nie być przyznana lub może zostać zawieszona:

1. Przekroczenie limitu dochodów: Jeśli przychód osoby uprawnionej do renty rodzinnej przekracza określony limit, renta może być zawieszona. ZUS zawiesi prawo do renty, jeśli przychód przekroczy 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jest to związane z założeniem, że osoba osiągająca takie dochody jest w stanie samodzielnie się utrzymać.
2. Brak spełnienia warunków uprawniających do renty: Renta rodzinna przysługuje tylko określonym członkom rodziny zmarłego, którzy spełniają określone kryteria, takie jak wiek, stan cywilny, kontynuacja nauki, czy niezdolność do pracy. Jeśli te warunki nie są spełnione, renta nie będzie przyznana.
3. Osiągnięcie określonego wieku przez dzieci: Renta rodzinna przysługuje dzieciom zmarłego do momentu ukończenia przez nie 16. roku życia, chyba że kontynuują naukę lub są niezdolne do pracy – wtedy renta może być wypłacana dłużej.
4. Zawarcie nowego związku małżeńskiego przez wdowę/wdowca: W przypadku wdów i wdowców, prawo do renty rodzinnej może zostać utracone w przypadku zawarcia nowego związku małżeńskiego.
5. Zmiana sytuacji życiowej lub dochodowej: Zmiany w sytuacji życiowej lub dochodowej uprawnionego mogą wpłynąć na prawo do otrzymywania renty rodzinnej. Na przykład, jeśli osoba uprawniona do renty zacznie osiągać dochody przekraczające ustalony limit, renta może zostać zawieszona.

Warto pamiętać, że te informacje są ogólnymi wytycznymi i mogą różnić się w zależności od indywidualnych okoliczności. W przypadku wątpliwości lub potrzeby uzyskania bardziej szczegółowych informacji zalecamy kontakt z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub konsultację z ekspertem w dziedzinie prawa ubezpieczeń społecznych.

Warto też zaznaczyć, że zamiana renty rodzinnej na emeryturę nie jest możliwa. To odrębne świadczenia, które można otrzymywać niezależnie od siebie, szczególnie jeśli danej osobie przysługuje renta rodzinna po żonie lub renta rodzinna po zmarłym mężu.

Pytania i odpowiedzi

Źródło: https://www.zus.pl/swiadczenia/renty/postepowanie-w-sprawie-przyznania-swiadczen