Renta rodzinna jest przyznawana przez ZUS osobom, które straciły małżonka lub rodzica, a także rodzicom po zmarłych dzieciach. Należy spełnić ściśle określone wymogi, które obowiązują zarówno osobę zmarłą, jak też członka rodziny uprawnionego do świadczenia. Chodzi przede wszystkim o prawo do emerytury lub renty, które miał mąż lub żona czy też ojciec lub matka w chwili śmierci. Istnieje jednak więcej warunków, które warto poznać przed złożeniem wniosku. Ile wynosi renta rodzinna? Dla kogo jest przeznaczona i czym jest ponowne przeliczenie renty rodzinnej po mężu?
Co to jest renta rodzinna?
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje różnego rodzaju świadczenia, które pobierają uprawnione osoby. Często udzielaną jest np. renta chorobowa, skierowana do osób niezdolnych do podjęcia pracy z powodu złego stanu zdrowia.
Innym rodzajem, który warto poznać, jest renta rodzinna. To zobowiązanie pieniężne otrzymuje się wówczas, gdy jesteśmy członkami rodziny osoby, która zmarła, a w chwili śmierci miała prawo do emerytury lub renty. Jest to jeden z podstawowych warunków, aby uzyskać takie finansowanie, ale nie jedyny. Warto sprawdzić wszystkie szczegóły, zwłaszcza gdy zmarły bliski nie zostawił żadnego majątku, a obowiązuje nas dziedziczenie długów. Wówczas może okazać się, że np. żona po śmierci męża nie posiada odpowiednich środków do życia. Jest uprawniona do świadczenia, jakim jest renta po mężu, która pomoże pokryć wydatki na utrzymanie. Podobne jest w przypadku córki czy syna po zmarłym, którym przysługuje renta po ojcu.
Dla kogo renta rodzinna?
Jak już wiadomo, istnieje kilka rodzajów rent rodzinnych. Może być np. renta po ojcu lub renta rodzinna dla wdowy po zmarłym mężu. Warto przy tym zaznaczyć, że świadczenie nie dotyczy wyłącznie przypadku, gdy żona straci małżonka. Na takie finansowanie może liczyć również osoba będąca w odwrotnej sytuacji, czyli mąż po śmierci żony, a nawet rodzice zmarłych dzieci.
Po kim otrzymamy rentę rodzinną?
Do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:
- Miała prawo do emerytury lub spełniania warunki do jej pobierania.
- Miała ustalone prawo do emerytury pomostowej.
- Była uprawniona do renty chorobowej z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki do przejścia na taką rentę.
- Była uprawniona do zasiłku emerytalnego.
- Pobierała świadczenie przedemerytalne.
- Otrzymywała świadczenie kompensacyjne dla nauczyciela.
Rentę rodzinną dostaną następujące osoby spełniające warunki:
- Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka lub dzieci przysposobione – Do ukończenia 16 roku życia lub w przypadku kontynuowania edukacji 25 roku życia. Jeśli dziecko ukończyło 25 lat na ostatnim roku studiów, renta rodzinna ulega przedłużeniu do zakończenia nauki w szkole wyższej.
- Dzieci bez względu na wiek: Jest to sytuacja stanowiąca wyjątek, w której dzieci są całkowicie niezdolne do nauki przed ukończeniem 25 roku życia lub niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat.
- Wnuki i rodzeństwo – Dotyczy osób, które minimum rok przed śmiercią osoby bliskiej zostały przyjęte przez nią na wychowanie i utrzymanie. Warunkiem jest brak ukończenia 18 roku życia.
- Inne dzieci – Przyjęte co najmniej rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyjątkiem dzieci wychowywanych i utrzymywanych w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka.
- Małżonek/Małżonka – Pozostający w chwili śmierci we wspólności małżeńskiej i ukończył 50 lat lub był niezdolny do pracy, albo wychowuje min. 1 dziecko, wnuka lub rodzeństwo uprawnione do renty rodzinnej, które nie ukończyły 16 lat lub 18 lat w przypadku edukacji. Dodatkowo, mogą to być osoby, które sprawują pieczę nad dzieckiem niezdolnym do pracy lub samodzielnej egzystencji, uprawnionym do renty rodzinnej. Ponadto, osoby które ukończyły 50 rok życia lub stały się niezdolne do pracy po śmierci małżonka, ale nie później niż 5 lat od daty śmierci lub od zaprzestania wychowywania dzieci.
Jeśli chodzi o wdowy, które nie spełniają powyższych warunków, a nie mają źródła utrzymania, renta rodzinna po mężu przysługuje im przez rok od jego śmierci. Świadczenie jest przyznawane również na okres, w czasie którego wdowa bierze udział w szkoleniu kwalifikującym do podjęcia pracy. Czas ten nie może wynosić więcej niż 2 lata od śmierci męża.
Z kolei, wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci nie pozostali ze zmarłym we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeśli:
- Spełnią wyżej określone warunki oraz
- W dniu śmierci współmałżonka mieli prawo do alimentów ustalone sądownie.
Renta rodzinna dla wdowy jest przyznawana także małżonce rozwiedzione lub w separacji. Musi ona udowodnić, że tuż przed śmiercią męża otrzymywała alimenty na podstawie porozumienia.
Renta rodzinna po ojcu z kolei jest przyznawana maksymalnie do 25 roku życia, jeśli dziecko kontynuuje edukację. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy dziecko na ostatnim roku studiów osiągnie ten wiek. Wówczas otrzymuje rentę jeszcze w tym roku.
Czy istnieje renta rodzinna dla rodziców?
Oprócz powyższych, renta rodzinna przyznawana jest także rodzicom po zmarłym dziecku.
Wówczas osoby te muszą spełnić warunki określone powyżej odnośnie do wymogów stawianych wdowom/wdowcom. Chodzi przede wszystkim o kwestie związane z wiekiem, niezdolnością do pracy czy wychowywaniem dzieci. Po zmarłym dziecku rentę otrzymają też rodzice, które mają prawo do emerytury lub renty i bezpośrednio przed śmiercią przeznaczał środki ze świadczenia na utrzymanie zmarłego dziecka.
Ile wynosi renta rodzinna?
Renta rodzinna jest obliczana na podstawie kilku elementów i może być przyznana w różnych wysokościach. Kwota, jaką otrzymają bliscy po śmieci członka rodziny, zależy od liczby osób uprawnionych. Są to wysokości:
- 85% świadczenia osoby zmarłej – Przysługuje w sytuacji, gdy do renty uprawniona jest jedna osoba.
- 90% świadczenia osoby zmarłej – Jeśli do renty uprawnione są dwie osoby.
- 95% świadczenia osoby zmarłej – Przysługuje, gdy do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby.
ZUS weryfikuje uprawnienia zmarłego w chwili śmierci pod względem świadczeń emerytalnych i rentowych, do której miał lub mógł mieć wówczas prawo. Renta rodzinna przysługuje wszystkim członkom jako łączne świadczenie. Może zostać ono podzielone po równo pomiędzy osoby uprawnione. Wdowy mogą wnieść o ponowne przeliczenie renty rodzinnej po mężu, gdy podczas wyliczeń nie zostały uwzględnione lata pracy zmarłego małżonka. Warto także pamiętać, że co roku renta ulega waloryzacji, w związku której świadczenie jest powiększane. W 2023 roku najniższa renta rodzinna, renta socjalna i renta chorobowa wzrastają do 1588,44 zł., co daje kilkaset zł. więcej niż w roku ubiegłym.
Pieniądze są wypłacane za pośrednictwem Poczty Polskiej lub przelewane co miesiąc na konta bankowe/konto w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. W przypadku osób mieszkających za granicą, środki mogą być wypłacane osobie pozostającej w Polsce, która została uprawniona do odbioru lub na polski rachunek bankowy uprawnionego. Nie ma możliwości przyjmowania środków z renty rodzinnej na konto zagraniczne.
