Świadczenia dla rodzin zastępczych

Od 1 czerwca 2024 roku zgodnie z obwieszczeniem Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ulegają zmianie świadczenia dla rodzin zastępczych, które prowadzą rodzinne domy dziecka:

• 1002 zł miesięcznie – dla rodziny zastępczej spokrewnionej
• 1517 zł miesięcznie – dla rodziny zastępczej niezawodowej, zawodowej i rodzinnym domu dziecka
• 306 zł miesięcznie – na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
• 306 zł miesięcznie –  dla rodziny zastępczej zawodowej na dziecko umieszczone na podstawie ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich

Rodzina zastępcza – świadczenia

Do tej pory podstawowe świadczenie dla rodziny zastępczej i osób prowadzących rodzinne domy dziecka mogło wynieść minimum 1361 zł. Kwota ta obowiązywała przed dłuższy czas, jednak została podwyższona w ramach wprowadzonych zmian w systemie pieczy zastępczej. Nowe przepisy weszły w życie 1 czerwca 2024 r. i w związku z nimi tacy rodzice mogą liczyć na większy zasiłek rodzinny dla rodziny zastępczej. 

Wprowadzono również podwyżki innych świadczeń, z których mogą skorzystać rodzice i nie tylko. Przykładowo wyższe jest świadczenie pielęgnacyjne, które obecnie wynosi o kilkaset złotych więcej niż dotychczas. Jest ono przyznawane z tytułu rezygnacji z pracy zarobkowej lub zatrudnienia przez jednego z rodziców. Dotyczy także rodzin zastępczych spokrewnionych w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Jak wyliczyć świadczenie dla rodziny zastępczej?

Zastanawiasz się, jakiego dokładnie rodzina zastępcza świadczenia może oczekiwać pod względem wysokości? To, ile otrzymasz, będzie zależało od kilku czynników. Liczy się wspomniany wcześniej wskaźnik inflacji, ale nie tylko. Bierze się tu pod uwagę np. pokrewieństwo w rodzinie zastępczej. Świadczenie będzie wyższe u osób, które przyjmują do domu zupełnie obce dziecko. Warto pamiętać, że obowiązuje minimalna kwota regulująca świadczenie dla rodziny zastępczej. Oznacza to, że rodzice zastępczy nie mogą otrzymać mniej niż zostało to określone w przepisach.

Dofinansowanie dla rodzin zastępczych zawodowych 

Rodzice zastępczy mogą liczyć nie tylko na świadczenia, ale także na dofinansowania. Takie może zostać przyznane przez starostę np. w formie środków na wypoczynek dziecka poza jego miejscem zamieszkania. Dofinansowanie dla rodzin zastępczych jest udzielane także w postaci pieniędzy na pokrycie kosztów potrzeb przyjmowanego do rodziny dziecka lub środków na wydatki w wyniku zdarzeń losowych. Kwestie te dotyczą tylko rodzin zastępczych zawodowych. Ta niezawodowa może liczyć wyłącznie na podstawowe świadczenie dla rodziny zastępczej. 

Może zdarzyć się, że starosta przyzna zastępczym rodzicom dodatkowe świadczenia. Wypłacane jest np. dofinansowanie dla rodzin zastępczych na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym. Takie finansowanie może dotyczyć także wydatków na utrzymanie domu jednorodzinnego. Wówczas kwota musi pokrywać koszty ponoszone na:

• zapłatę czynszu,
• koszty najmu,
• rachunki za energię elektryczną i cieplną, 
• zapłatę za wodę, gaz, opał i wywóz nieczystości,
• koszty abonamentu telewizyjnego i radiowego,
• opłaty za usługi telekomunikacyjne. 

Kto może spodziewać się pozytywnej decyzji dot. przyznania dodatkowych środków? Inne niż podstawowe zasiłki dla rodziny zastępczej są przyznawane rodzinom zawodowym, w których przyjęto więcej niż 3 dzieci. 

Jakie świadczenia dla rodziny zastępczej w szczególnych przypadkach?

Rodzice, którzy przyjęli dziecko w szczególnych sytuacjach mogą ubiegać się o dodatkowy świadczenie dla rodziny zastępczej. Chodzi tutaj zwłaszcza o sytuacje, gdy dziecko posiada orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o znacznych czy umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Środki są przyznawane na koszty związane z konieczną rehabilitacją, wizytami lekarskimi czy zakupem leków. Taki zasiłek wynosi minimum 274 zł., a konkretna kwota jest ustalana na podstawie szczegółowych wydatków na powyżej wskazane cele w oparciu o dokumentację. 

Kwotę tę mogą otrzymać także zawodowe rodziny zastępcze, które przyjęły dziecko na podstawie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Istotny jest tutaj fakt, aby przebywało ono w rodzinie zastępczej do czasu pokonania trudności, które stanowią powód umieszczenia ich w pieczy. Jeśli to nie nastąpi, dzieci mogą przebywać w rodzinie zastępczej do uzyskania pełnoletności lub do czasu, gdy ukończą edukację (w tym przypadku max. jest to 25 rok życia). 

Jakie zmiany oprócz świadczeń w systemie pieczy zastępczej?

Rodzice zastępczy muszą przygotować się na dodatkowe zmiany, które nie dotyczą wyłącznie uzyskiwanych wynagrodzeń i dofinansowań. Nowe przepisy regulują także kwestię zmian w zakresie prawa do urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Środki są przyznawane osobom, które przyjęły dziecko na wychowanie i zawnioskowały do sądu opiekuńczego o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia. Zmiany dotyczą wydłużenia czasu uprawnień do ukończenia przez dziecko 14 roku życia. Wcześniej obowiązywał wiek 7 lat lub 10 lat w sytuacjach szczególnych.

Warto wspomnieć, że planowane jest utworzenie specjalnego rejestru pieczy zastępczej. System ten ma usprawnić znalezienie miejsc dla dzieci potrzebujących rodziny zastępczej. W jednym miejscu gromadzi się wszystkie dane niezbędne do szybszego znalezienia odpowiedniej formy pieczy. To duże ułatwienie nie tylko dla organizatorów rodzinnej pieczy, ale także dla sądów rodzinnych. Co ważne, nowelizacja wprowadziła zakaz otwierania kolejnych domów dziecka. Będzie to dozwolone wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych za zgodą wojewody i po wydaniu opinii przez Rzecznika Praw Dziecka.