Wiele osób w Polsce ma problemy mieszkaniowe i szuka pomocy ze strony rządu. Mieszkania komunalne to pewna alternatywa do zakupu nieruchomości na kredyt. Chcesz dowiedzieć się, jak otrzymać lokum komunalne i ile kosztuje jego użytkowanie? Sprawdź!
Mieszkanie komunalne – co to?
Brak własnego mieszkania stanowi nie lada problem, zwłaszcza u rodzin z dziećmi. Czynnikami powstrzymującymi przed kupnem nieruchomości są nie tylko bardzo wysokie ceny nieruchomości, zbyt niska zdolność kredytowa i brak wkładu własnego do otrzymania finansowania od banku, ale także wysoki koszt kredytu hipotecznego. Nawet jeśli instytucja bankowa udzieli kredytu, to współcześnie całkowita kwota do spłaty jest wysoka ze względu na podwyżkę stóp procentowych.
Tańszą alternatywą od kupna lub najmu mieszkania jest mieszkanie komunalne. To lokal będący własnością gminy, który przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe jej mieszkańców. Każda gmina określa indywidualne warunki, które muszą zostać móc wnioskować o mieszkanie komunalne
Mogą otrzymać je osoby o niskich dochodach, jednakże przewiduje się spełnienie innych warunków, z którymi można zapoznać się na stronie gminy.
Mieszkanie komunalne a mieszkanie socjalne – różnice
Nie należy mylić mieszkania komunalnego od mieszkania socjalnego. Te pojęcia są często ze sobą mylone, a tymczasem oznaczają coś zupełnie innego. Mieszkanie socjalne jest przyznawane wyłącznie osobom, które nie posiadają praw do żadnej nieruchomości (własnościowej, spółdzielczej, komunalnej). Są to zatem osoby najbiedniejsze, lecz jednocześnie zdolne do uiszczenia przynajmniej minimalnej stawki czynszu. Oznacza to, że kryterium dochodowe mieszkanie komunalne ma zazwyczaj większe niż w przypadku mieszkań socjalnych.
Istotną różnicą mieszkania socjalnego jest wysokość czynszu, który jest zdecydowanie niższy. Nie może on przekraczać 50 proc. czynszu najtańszego mieszkania komunalnego w zasobach samorządu gminnego. Przykładowo, jeżeli czynsz w najtańszym lokalu komunalnym wynosi 200 zł, to gmina nie może pobierać czynszu za mieszkanie socjalne w wysokości większej niż 100 zł.
Jednakże niższy czynsz wiąże się z gorszymi warunkami mieszkaniowymi. Lokale socjalne są zazwyczaj dostępne w starym budownictwie. Często zdarza się, że nie posiadają ogrzewania, są zaniedbane i są położone w gorszej lokalizacji. Mieszkanie socjalne nie może być również wykupione lub odziedziczone, tak jak w wypadku lokalu komunalnego. Co ważne prawo do lokalu socjalnego przysługuje konkretnej osobie, a nie rodzinie.
Jakie wymogi trzeba spełnić aby dostać mieszkanie komunalne?
Jak dostać mieszkanie komunalne? Przede wszystkim musisz spełnić określone przez gminę warunki. Oczywiście trudno jest podać jednolite wymogi odnośnie uzyskania mieszkania komunalnego ze względu na to, że każda gmina może samodzielnie określać te kryteria. Inną kwestią jest dostępność lokali komunalnych – w niektórych gminach będzie trudniej o otrzymanie zgody na wynajem mieszkania z zasobów gminy z uwagi na duże zainteresowanie mieszkańców oraz ograniczoną ilość miejsc.
Jakie warunki trzeba spełnić, żeby wnioskować o mieszkanie komunalne:
- zameldowanie na terenie danej gminy,
- brak nieruchomości na własność lub posiadanie mieszkania zbyt małego w stosunku do potrzeb mieszkaniowych rodziny, która wnioskuje o mieszkanie,
- niski dochód,
- zbyt mały metraż mieszkania,
- warunki mieszkaniowe wymagające poprawy.
Najważniejszymi warunkami jest właśnie osiąganie małych dochodów albo zbyt mały metraż mieszkania, w którym się wynajmuje. Tak więc możesz wnioskować o mieszkanie komunalne, jeśli otrzymujesz zbyt małe dochody na osobę, lub gdy Twoja nieruchomość ma zbyt mały metraż na osobę. Jak wygląda “kryterium dochodowe mieszkanie socjalne”? To zależy od polityki gminy – z reguły w większych miastach (np. mieszkania komunalne Warszawa),ten próg dochodowy będzie nieco większy niż w małych gminach. Kwestia “mieszkanie komunalne metraż na osobę” także kształtuje się różnorodnie w zależności od gminy.
Procedura wnioskowania o mieszkanie komunalne
Jak starać się o lokal komunalny? Wystarczy złożyć wniosek o mieszkanie komunalne do urzędu gminy w wydziale odpowiedzialnym za przyznawanie lokali komunalnych i socjalnych. Należy dołączyć do wniosku odpowiednie załączniki m.in. dokumenty potwierdzające sytuację finansową, rodzinną i mieszkaniową.
Gdy wniosek zostanie pozytywnie rozpatrzony, zostaniesz wpisany na listę osób oczekujących na mieszkanie. Lista osób oczekujących na mieszkanie komunalne jest z reguły długa, zwłaszcza w większych miastach, gdzie czynsz jest drogi, dlatego też zakwalifikowanie się do niej nie gwarantuje otrzymania mieszkania z gminy. Według statystyk, tylko co piąta osoba na liście otrzymuje lokal komunalny.
Jeśli uda się w jakiś sposób przebrnąć przez listę oczekujących, to gmina przedstawia 3 propozycje na mieszkanie komunalne. Jeśli jednak odrzucisz je wszystkie, to zostaniesz wyrzucony z listy lub skreślony z kolejki. Z kolei, gdy zgodzisz się na jedną z zaproponowanych ofert mieszkania komunalnego, następuje podpisanie umowy na najem wybranego lokalu.
Jakie dokumenty trzeba złożyć?
Z reguły urzędy gminy oprócz złożenia wniosku wymagają załączenia takich dokumentów jak:
- deklaracja o wysokości dochodu gospodarstwa domowego wnioskodawcy,
- oświadczenie o stanie majątkowym każdego członka rodziny,
- zaświadczenia o dochodach każdego członka rodziny z ostatnich 3 miesięcy poprzedzających dzień złożenia wniosku,
- formularz o przyznanie pomocy mieszkaniowej,
- oświadczenie o poprzednim miejscu zameldowania.
Jak wypełnić wniosek o lokal komunalny?
Podanie o mieszkanie komunalne to podstawowy dokument. Należy go wypełnić zgodnie ze stanem faktycznym. Nie można zatajać żadnych danych, gdyż grozi to narażeniem się na dolegliwe sankcje wynikające z naruszenia przepisów Kodeksu Karnego. We wniosku podawane są najważniejsze informacje dotyczące wnioskodawcy oraz jego rodziny, dotyczy to między innymi ich sytuacji materialnej i mieszkaniowej.
Jak wypełnić wniosek o mieszkanie komunalne? Wzór możesz znaleźć na stronie internetowej danej gminy. Dla przykładu podamy formularz dla mieszkania komunalne Wrocław.
Jak wypełnić wniosek o mieszkanie komunalne – wzór:
- Dane wnioskodawcy (imię, nazwisko, adres zamieszkania, adres korespondencyjny).
- Dane osób ubiegających się wraz z wnioskodawcą o przyznanie lokalu mieszkalnego (imię i nazwisko, adres zamieszkania, zameldowania, stopień pokrewieństwa do wnioskodawcy, numer PESEL).
- Oświadczenie o posiadaniu/nieposiadaniu tytułu prawnego do lokalu lub budynku mieszkalnego (w przypadku posiadania nieruchomości należy podać numer księgi wieczystej).
- Opis i stan techniczny lokalu zajmowanego przez wnioskodawcę oraz przez współmałżonka/współwnioskodawcę (wypełnia właściciel lub zarządca nieruchomości).
- Data i czytelne podpisy wnioskodawcy oraz wszystkich pełnoletnich osób wspólnie ubiegających się o przyznanie lokalu.
Wykup mieszkania komunalnego – jak to zrobić?
Wykup mieszkania komunalnego to kwestia, która z pewnością zainteresuje wielu najemców korzystających z lokali znajdujących się w zasobach gminy. Prawo do wykupu takiego lokalu stanowi podstawa prawna – czyli Ustawa z dnia z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Według przepisów ustawy prawo do pierwokupu lokalu komunalnego ma zawsze jego najemca, który wynajmuje ją na czas nieokreślony. Stawia to w korzystnej sytuacji osoby, które już mieszkają w danym lokalu przez jakiś okres i chcą nabyć prawo własności do niego.
Kiedy można wykupić mieszkanie komunalne? Z zasady gmina ustala minimalny okres najmu, jaki musi minąć, aby najemca mógł wykupić lokal. W zależności od decyzji gminy może to być na przykład 5 lub 10 lat
Ile kosztuje wykup mieszkania komunalnego? Cena zależy od wielu czynników, ale pod uwagę bierze się przede wszystkim:
- wartość nieruchomości,
- stan nieruchomości,
- długość okresu wynajmowania lokalu przez najemcę, który wyraża zainteresowanie wykupieniem lokalu,
- politykę samorządu gminnego.
Mieszkania komunalne mają zazwyczaj niższy standard w porównaniu do nieruchomości oferowanych na rynku. Często wymagają gruntownego remontu, a te koszty musi ponieść najemca, by zagwarantować sobie lepsze warunki mieszkaniowe. Mieszkanie komunalne do remontu wymaga sporych inwestycji, dlatego też wykup mieszkania z zasobów gminy następuje z reguły po preferencyjnych warunkach.
Warto wiedzieć, że samorząd może przyznać korzystną bonifikatę, dużo niższej niż cena rynkowa. Takie rozwiązanie sprawia że najemca, który zdecydował się na zakup oszczędza od 60% do nawet 80% wartości mieszkania. Na wysokość bonifikaty mają wpływ takie czynniki jak: długość najmu, stan techniczny lokalu przed jego przyznaniem, czy też sposób płatności za wykup.
Czy zawsze można wykupić mieszkanie komunalne?
Niestety nie zawsze jest taka możliwość. To samorząd gminny decyduje, czy chce sprzedać mieszkanie komunalne będące w jej zasobach oraz czy dana nieruchomość może zostać sprzedana. Gmina może ogłosić sprzedaż konkretnych lokali lub też można samodzielnie zgłosić się do urzędu z wnioskiem o wykup nieruchomości jako jego najemca. Warto wspólnie z sąsiadami starać się o wykup kilku lokalu w budynku – w tym wypadku szanse na wykup mieszkania wzrosną.
Kiedy nie można wykupić lokalu komunalnego?
- zły stan techniczny lokalu lub budynku, w którym znajduje się lokal,
- zbyt krótki wynajem lokalu komunalnego,
- zaległości czynszowe wobec gminy,
- niejasny stan prawny nieruchomości (przykładowo teren nieruchomości nie jest własnością samorządu, ale jedynie dzierżawą lub nieruchomość jest przedmiotem postępowania spadkowego).
Mieszkania komunalne nowe przepisy
Warunki uzyskania mieszkania komunalnego często są trudne do spełnienia ze względu na niskie kryterium dochodowe. Szanse na uzyskanie lokalu z gminy mają osoby mniej zamożne, a więc ci którzy mają nieco wyższe dochody, niż te wskazane w wymaganiach, nie mogą starać się o mieszkanie komunalne. Ponadto samo spełnienie warunków nie gwarantuje tego, że automatycznie zostanie Ci przyznany lokal z zasobów gminy. Tylko co piąta osoba na liście oczekujących dostaje mieszkanie komunalne.
“Urząd miasta mieszkanie komunalne” – jakie są alternatywy? Dobrym sposobem na tańsze nabycie mieszkania jest skorzystanie z rządowych programów mających na celu ułatwienie obywatelom zakup nieruchomości lub zmniejszenie kosztów związanych z wynajmem: Mieszkanie Plus, Mieszkanie dla młodych, Mieszkanie na start. Na czym polegają te programy?
Program Mieszkanie Plus został utworzony w 2016 r. w ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego. To rządowe rozwiązanie zakłada możliwość taniego wynajmu mieszkań z późniejszą opcją ich wykupienia.
Wnioskować o pomoc z programu mogą osoby, które:
- nie posiadają na własność żadnej nieruchomości – w tym nie mogą być współwłaścicielem działki, domu bądź mieszkania;
- nie posiadają prawa do tzw. lokalu spółdzielczego;
- mają zdolność czynszową do opłacanie wynajmu mieszkania.
Mieszkanie dla młodych to rządowy projekt, który polegał na tym, że Państwo spłacało młodym osobom część zadłużenia kredytowego. Dawał możliwość zakupu powierzchni mieszkalnej zarówno z rynku pierwotnego, jak i wtórnego. Program zakończył się w 2018 roku z powodu zbyt małej ilości pieniędzy w budżecie. W 2023 r. nie przewidziano kontynuacji programu, jednakże w przyszłości są szanse, że program na nowo zagości w krajowej strategii. W ramach rekompensaty rząd zdecydował się wprowadzić program Mieszkanie na start, który polega na dopłatach do wynajęcia mieszkania.
Dziedziczenie mieszkania komunalnego – czy jest możliwe?
Czy można dostać w spadku mieszkanie komunalne? Niestety dziedziczenie lokali gminnych nie jest możliwe w aktualnie obowiązujących przepisach. Prawnym właścicielem lokalu komunalnego jest jednostka samorządowa. Można to zmienić jedynie poprzez wykup mieszkania przez najemcę – w tym wypadku to on zostaje właścicielem, a więc ma prawo do przekazania mieszkania w spadku. Można jednak kontynuować najem mieszkania komunalnego po śmierci nabywcy. Warunkiem jest wspólne zamieszkiwanie z najemcą w danym lokalu aż do chwili jego śmierci.
Ponadto ustawodawca ogranicza krąg osób, które mogą kontynuować najem mieszkania po śmierci najemcy. Są to:
- małżonek najemcy,
- dzieci najemcy,
- osoby pozostające we wspólnym pożyciu z najemcą,
- osoby, którym najemca miał obowiązek wypłacania świadczenia alimentacyjnego.
Zalety i wady mieszkań komunalnych
Zalety mieszkań komunalnych:
- bardzo niski czynsz w porównaniu ze standardowymi cenami wynajmu,
- większe środki na zaspokajanie innych potrzeb niż potrzeby mieszkaniowe,
- gwarancja stałości najmu mieszkania,
- atrakcyjna bonifikata przy wykupie mieszkania komunalnego.
Wady mieszkań komunalnych:
- duża ilość chętnych na najem mieszkania komunalnego,
- mała liczba mieszkań komunalnych w samorządach gminnych,
- z reguły brak jasnych procedur przyznawania lokali gminnych,
- mieszkania są przyznawane dla osób spełniające określone wymogi m.in. niski dochód, nieposiadanie prawa do własności nieruchomości.
Utrata mieszkania komunalnego – w jakich wypadkach?
W jakich sytuacjach można stracić mieszkanie komunalne? Według regulacji prawnych, gmina ma możliwość rozwiązania umowy najmu, jeżeli najemca nie reguluje czynszu co najmniej od 3 miesięcy. Zerwanie umowy następuje także w przypadku rażących naruszeń umowy ze strony najemcy np. korzystanie z lokalu mieszkalnego w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem przez prowadzenie działalności gospodarczej.
Gmina może wypowiedzieć umowę, jeżeli najemca zachowuje się w sposób uciążliwy dla innych, przez takie zachowania jak zakłócanie ciszy nocnej, wszczynanie awantur czy niedostosowanie się do panującego porządku społecznego. Inną przyczyną rozwiązania umowy jest podnajmowanie lokalu innym osobom.
W przypadku rozwodu małżonków, którzy wspólnie wynajmują mieszkanie komunalne nie występuje rozwiązanie umowy z gminą. W takiej sytuacji małżonkowie nadal mogą korzystać z lokalu, a mieszkanie komunalne może być zamieszkiwane przez obie strony.
